Urla Yarımadası prehistorik yerleşimleri

Abstract

Bu çalışmada Batı Anadolu sahillerinin ortasında yer alan Urla yarımadasındaki prehistorik yerleşimler, kültür dönemleri bazında incelenmiştir. Ulaşılan sonuçlar, Urla Yarımadası’nın en erken dönemlerden başlayan uzun bir kültür sürecine sahne olduğunu ortaya koymaktadır. Yarımadada ilk köysel yerleşimler bereketli ovalarda ve sahillerde kurulmuştur. Bu dönemde genelde kırmızı tonlarda astarlı ve perdahlı monokrom keramik kültürü hakimdir. Bu keramik Batı Anadolu’nun orta kesiminde hakim keramikle paralellik içindedir. İnsanların madenlerden yararlanmaya başladığı Kalkolitik dönemde Karaburun’un cıva madenlerinde faaliyet gösteren bir topluluğa rastlanmaktadır. Önceki döneme göre kaba yapımlı olan keramik, çoğunlukla kahve ve gri tonlarda perdahlıdır. MÖ 3. binde yarımadanın merkezindeki Liman Tepe bölgesel bir merkez olarak ortaya çıkmıştır. Bu devrin ortalarında kent hüviyeti kazanan Liman Tepe’nin, stratejik mevkilerdeki kalelerle yarımadayı hakimiyet altına aldığı anlaşılmaktadır. Yerleşim sayısının çok arttığı bu dönemde, Troya’da tanımlanan keramik kültürü hakimdir. Anadolu’nun güçlü bir siyasal sürece sahne olduğu MÖ 2. binde Urla Yarımadası’nda canlı bir kültürel yaşam mevcuttur. Bölgede hakim kültür, özellikle keramik bakımından Orta Anadolu ile yakın paralellik içindedir. Bunun yanı sıra bin yılın ortalarında Girit-Minos, MÖ 14 ve 13. yüzyıllarda Miken kültürüyle ticari ve kültürel ilişkiler mevcuttur.