Atlı bozkır kültürünün jeopolitik unsurlarından: Diplomasi (Hun-Çin diplomatik ilişkileri)

Abstract

İnsanoğlu avcılık toplayıcılık devrinden itibaren yerleşik hayata geçerek sosyalleşmeye başlamıştır. Yerleşik hayatla birlikte mülk edinme hırsı mücadeleyi beraberinde getirmiş ve çoğu zaman bu mücadele savaşı beraberinde getirmiştir. Bunun sonucunda kan dökülmüş ve insanlar ölürken mal kayıpları ortaya çıkmıştır. Bu durum insanları düşünmeye sevk etmiş ve arayışlar sonucunda bilinmeyen zamanlarda bilmediğimiz coğrafyada tarihin ilk diplomatları ve diplomasi ortaya çıkmıştır. Hunların ilk karşılaştıkları devlet ise Çinliler olmuştur. Çinliler askeri yönden zayıf olsalar da diplomasi yönünden fevkalade güçlü bir devlettir. Çin fevkalade köklü bir geçmişe sahiptir. Hunlar Şan yü Mete zamanından itibaren güçlenmesiyle Çin’in kuzeyindeki bölgelere doğru genişlemeye başlamışlar, böylece tarım uygarlığının merkezi olan Sarı ırmak havzası ile batı yönündeki Altay bölgesinde yaşayan milletlerle, özellikle Çinlilerle siyasi ilişki başlamıştır. Hunların kendi içlerinde patlak veren siyasi karışıklıklara içine düşülen zor durumlara rağmen Çinliler, onların ülkesine sefer düzenlemeyi mecbur kalmadıkça tercih etmiyordu. Orta Asya’nın kurak iklimi ve çölle kaplı Bozkır’ın şartları Çin ordusunu için büyük zorluktu ve büyük kayıplar vermekteydi. Sonuç olarak Çin ordusu çok fazla asker ve at kaybediyor, ekonomisi ordunun masraflarının ağırlığından dolayı zayıflıyor halk fakir hale düşüyordu. Bu durum ister istemez Çin imparatorunu diplomasi kanalına yönlendiriyordu. Bu kanallar Çin devlet adamlarının tesis ettiği etkili yöntemlerdi ancak bu yöntemlerin sonucunda ekonomik olarak Hun Şan yü’sü ve halkı doyumluk elde ediyordu. Bu yöntemler savaşın ertelenmesi veya önlenmesi için genelde üç uygulamadan oluşuyordu: Evlilik yoluyla diplomatik ilişki kurma, diplomasinin temas noktaları sınır pazarları, diplomatik misyonun temsilcisi elçi gönderme ve kabul etme olarak belirleyebiliriz.

Humans socialized after sedentary life in hunting age. In sedentary life, the more possession happened, the more struggle and war happened. So, they had to think and try to solve it and found diplomacy. The first society Huns encounter was Chinese society The Chinese state was very strong, powerful while it had a poor army. The Chinese has a deeprooted history. Huns invaded the Northern Chinese in Şan yü Mete age and get bigger and more powerful. So, the political relations between Chinese and the nations around the west of Altays and Sarı (Huang Ho) where is the centre of agricultural civilization. Although the political conflicts broke out among Huns, the Chinese did not prefer mounting an expedition. The arid climate of the middle Asia and the hard conditions of steppe made it very hard for Chinese. In conclusion, the Chinese army lost many soldiers and horses and economic power. For these reasons, the Chinese rulers had to develop political relations with Huns. The methods were made by Chinese politicians, and they were made of three categories to delay and prevent from wars. The political relation thanks to marriage, boundary bazaar, accreditation.