Otel işletmelerinde iç ve dış kontrol odağının örgütsel yabancılaşma üzerine etkisi: Nevşehir örneği

Abstract

Araştırmanın amacı, turizmde konaklama işletmelerinde çalışan işgörenlerde kontrol odağının örgütsel yabancılaşma üzerine etkisini ortaya koymaktır. Böylelikle iç ve dış kontrol odağı ile örgütsel yabancılaşma eğilimi arasında bir etkinin veya ilişkinin olup olmadığı varsa da ne boyutta bir etki veya ilişki olduğu belirlenecektir. Araştırmada iç ve dış kontrol odağı bağımsız değişken olup örgütsel yabancılaşma bağımlı değişkendir. Araştırmada tesadüfü olmayan örnekleme yöntemlerinden kasti (kararsal) örnekleme yöntemi seçilmiş ve alan araştırması kapsamına Nevşehir ilindeki dört ve beş yıldızlı oteller dahil edilmiştir. Araştırmada kullanılan veriler, dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan işgörenlere uygulanan anket yöntemi ile toplanmıştır. Konaklama işletmelerinde iç ve dış kontrol odağının örgütsel yabancılaşmaya etkisini ölçmek için daha önce geliştirilen ölçekler kullanılmıştır. İç ve dış kontrol odağını ölçmek için; Spector (1988) tarafından geliştirilen kontrol odağı ölçeği kullanılmıştır. Örgütsel yabancılaşmayı ölçmek için ise; üç boyutun ele alındığı 7'şer maddeli 21 sorudan oluşan "Mottaz Alienation Scale" yabancılaşma ölçeği, kullanılmıştır. Bu araştırmanın sonuçları bilgisayar ortamında, uygun program ve uygun analiz teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada frekans, yüzde, standart sapma, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda, konaklama işletmelerinde çalışan işgörenlerin iç veya dış kontrol odağına sahip olmaları ile örgütsel yabancılaşma arasında anlamlı bir ilişki olduğu, kontrol odağının örgütsel yabancılaşma eğilimlerini %27,2 oranında etkilediği görülmüştür. İç kontrol odağının örgütsel yabancılaşma üzerindeki etkisi doğrusal ve pozitif yönde ve dış kontrol odağının da örgütsel yabancılaşma üzerine etkisi pozitif yönde çıktığı görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Konaklama işletmeleri, iç kontrol odağı, dış kontrol odağı, örgütsel yabancılaşma.

The aim of this study is to reveal the effects of locus of control on organizational alienation in tourism accommodation enterprises. Thus, it will be determined whether there is an influence or relationship between internal and external locus of control and organizational alienation and if there is, the extent of the relationship or the influence will be studied. Internal and external locus of control are the independent variables and organizational alienation is the dependent variable in this study. An intentional sampling method was chosen from non-random sampling methods and four and five star hotels in Nevşehir province were included in the field study. The data used in this study were collected by a questionnaire applied to the employees working in four and five star hotel enterprises. Previously developed scales were used to measure the effect of internal and external locus of control on organizational alienation in hospitality enterprises. To measure the internal and external locus of control, Locus of Control Scale, developed by Spector (1988), was used. To measure organizational alienation, "Mottaz Alienation Scale", consisting of 21 questions with 7 items in three dimensions, was used. The results of this research were analysed on a computer using appropriate program and appropriate analysis techniques. Frequency, percentage, standard deviation, correlation and regression analyses were performed in the study. As a result of the study, it is seen that there is a significant relationship between internal or external locus of control of the employees and their organizational alienation, and locus of control affects their organizational alienation tendencies by 27%. It is also seen that the effect of the internal locus of control on organizational alienation is linear and positive, while the influence of external locus of control on organizational alienation is positive. Key Words: Hospitality enterprises, internal locus of control, external locus of control, organizational alienation