Toplumsal belleğin göçle imtihanı: Nevşehirlinin hafızasında gayrimüslimlerin izlerini aramak

Abstract

Toplumsal bellek ve bireysel bellek arasındaki karşılıklı ilişki insan gruplarının aidiyet bilincinin şekillenmesinde kaçınılmaz olarak önemli bir rol oynar. Bu ilişki içerisinde, hatırlananlar kadar, toplumsal tarihin önemli dönüm noktaları olan değişim ve kopuşları hatırlamaya yönelik gösterilen direnç ve unutma arzusu da bizlere bir şeyler anlatır. Göç gibi yerelin kimliğini dönüştüren önemli toplumsal olaylara karşı takınılan ve bireylerin anlatılarında kendisini ele veren bu sessiz tavır, kimlik inşa sürecinin bir parçası olarak ele alınmalıdır. Çalışma, tarihsel olarak yoğun bir biçimde farklı kültür ve kimliklerin karşılaşmalarına sahne olan Anadolu’nun kaybolan kozmopolit yapısına dair yerelin toplumsal hafızasında kalanların izini sürmeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede, yirminci yüzyılın başlarında Nevşehir’in demografik yapısını değiştiren gayrimüslim göçünün toplumsal hafızadaki yansımaları, Nevşehirlilerin bireysel anlatılarından yola çıkarak anlamlandırılmaya çalışılacaktır. Çalışmaya kaynaklık eden nitel veriler, 13 Mart- 17 Mayıs 2017 tarihleri arasında, Nevşehir ilinde, farklı yaş ve meslek gruplarına mensup 35 kişi ile yaklaşık olarak ikişer saat süren yarı yapılandırılmış mülakatlardan elde edilmiştir. Mikro-sosyolojik perspektifle ele alınacak olan bu veriler söylem analizi yöntemiyle incelenecektir.