Girîdî Resmî Ali Baba'nın Uyûnu'l-Hidâyesi

Abstract

Resmî Ali Baba 18. asırda yaşamış önemli Bektaşi şeyhlerinden biridir. Bu çalışmada Resmî Baba‟nın meşhur eseri Uyûnu‟l-Hidâye ele alınmıştır. Eser hakkında çalışmamızın amacı önceki çalışmaların yetersiz oluşu ve 18. yüzyılda Bektaşi tarikatının inanç yapısına birinci elden bakma imkânı bulmamızdır. Bu sebeple gerekli olan literatür çalışması yapılmış ve nüshalar belirlenerek toplam 3 nüsha karşılaştırmalı olarak çevrilmiştir. Ana nüshamızın h. 1198 (m. 1784) tarihli olması, müellif nüshası olması ihtimalini kuvvetlendirmektedir. Müellif nüshası olmasa bile eser, henüz Ali Baba hayattayken istinsah edildiği ihtimalini de vermektedir. Amacımız metin üzerinde dil çalışması yapmak olmadığından transkripsiyon alfabesi kullanmadık. Amacımız 18. yüzyılda Bektaşiliğin inanç yapısını incelemek olduğundan metin incelemesinde özellikle Alevilik-Bektaşilik ile ilgili verilere odaklandık. Eser genel hatları itibariyle vahdet-i vücut inancını, insanın kemâle ulaşmasını ve bunun için yapması gerekenleri, Ehl-i Beyt sevgisini barındırmaktadır. Tezimizi dört kısıma ayırdık. Giriş ksımında Seyyid Ali Sultan ve Girit‟e Bektaşiliğin girişi ile ilgili kısaca bilgiler verdik. İnceleme kısmında ise Ali Baba‟nın hayatı ve eserleri hakkında bilgi verip Uyûnu‟l-Hidâye‟yi inceledik. Daha sonra, eserin çevrilmiş halini verdik ve sonuç yazısı ile çalışmamızı noktaladık.

Resmî Ali Baba is one of the important Bektashi sheikhs who lived in the 18th century. In this study, the famous work of Resmî Ali Baba, the "Uyûnu'l-Hidâye" is discussed. The purpose of our study on the work is that previous studies were insufficient and we had the opportunity to have a first-hand look at the belief structure of the Bektashi order in the 18th century. For this reason, the necessary literature study has been done and the copies have been determined and a total of 3 copies have been translated comparatively. The fact that our main copy is dated 1198 (hijri) strengthens the possibility that it is an author copy. Even if the author does not have a copy, the work also gives the possibility that it was copied while Ali Baba was still alive. Since our aim is not to study language on the text, we did not use the transcription alphabet. Since our aim is to examine the belief structure of Bektashism in the 18th century, we especially focused on the data related to Alevism-Bektashism in the text analysis. In general terms, the work contains the belief of "Waḥdat al-Wujūd (unity of existence)", the achievement of perfection and the things to do for it, and the love of the Ahl al-Bayt. We have divided our thesis into four parts. In the introduction, we gave brief information about Seyyid Ali Sultan and the entrance of Bektashism to Crete. In the review part, we gave information about Ali Baba's life and works and examined Uyûnu'l-Hidâye. Later, we gave the translated version of the work and ended our work with the result text.