İnsani müdahaleden koruma sorumluluğuna geçiş: Eski sorun, yeni kavram

Abstract

Günümüzde uluslararası sistem eşit ve bağımsız ulus devletlerden oluşmaktadır. Ancak söz konusu niteliklerin kırılganlıkları en somut olarak müdahale girişimlerinde kendini göstermektedir. Birleşmiş Milletler Şartı’nda yasaklanmış olmasına rağmen, çeşitli yollarla ekonomik ve politik müdahaleler devam etmektedir. İnsani müdahale adı altında başlayan uygulamalar 21. yüzyılda yeni bir şekil almıştır. Yıpranan insani müdahale doktrinin yerini, koruma sorumluluğu doktrini ile birlikte egemenliğin sadece hak değil aynı zamanda sorumluluk olduğu anlayışı almıştır. Eşit ve egemen aktörler olan devletlerin topraklarını koruma hakkının yanı sıra, vatandaşlarını koruma görevinin kabul görmesiyle birlikte müdahale kavramı yerini sorumluluğa bırakmıştır. Yurttaşlarını etnik temizlik, savaş suçları, soykırım ve insanlığı hedef alan suçlara karşı korumakta başarısız olan devletlere BM’nin uluslararası toplum adına müdahale edilebilmesini içeren doktrini ile müdahale kavramı buharlaştırılırken, ön plana koruma kavramı çıkartılmıştır. Tek kutuplu yeni dünya düzeninin öne çıkardığı bir kavram olan koruma sorumluluğu teori ve pratikte ciddi olarak eleştirilmektedir.

Today, the international system is composed of equal and independent nation-states. However, the intervention practice is reflected tangible qualities of equality and independence. Despite the prohibition on intervention in the Charter of the United Nations, various ways of economic and political interventions are continued. Practice of intervention, the name of humanitarian intervention, is began to be addressed a new form in 21st century. Worn-out doctrine of humanitarian intervention has replaced responsibility to protect doctrine sovereignty, with the understanding that the only right, but also the shift of responsibility was laid on the steps. The states, equal and sovereign actors, have the right to protect their territory, as well as a responsibility to protect citizens with the concept of opening the responsibility from intervention to replace the protection. The new concept of responsibility to protect which unipolar new world order theory put forward is severely criticized.