İbn Haldun, Thomas Hobbes ve Mıchael Oakeshott: Modern Avrupa devletinin tarihsel analizine eleştirel bakış

Abstract

Bu makale, ulus kimlikli modern Avrupa devletinin tarihsel sürecine ilişkin olarak İbn Haldun’un asabiyye ve umrân kavramları odağında ve Thomas Hobbes ve Michael Oakeshott’un değerlendirmeleri ışığında bir tartışma sunmayı amaçlamaktadır. Modern devletin kurumlarının coğrafya, iklim ve geçmiş tecrübelerden ne şekilde etkilendiği konusu incelenirken aynı zamanda bu yeni politik yapının modern ve Avrupalı oluşuna ilişkin de eleştirel bir bakış açısı getirilmektedir. Egemenlik ve kimlik kavramlarının ulus devlet ile ulaştığı yeni boyut ve yaşanılan tarihsel süreç analiz edilirken aynı zamanda devlete ilişkin teorik yaklaşımlar da tartışmaya dahil edilmektedir. Ulus devletin Avrupa’nın modern çağındaki baskın politik yapı olarak nasıl ortaya çıktığı ve ulusal kolektif kimlik ile kapitalist üretim biçimini ne şekilde geliştirdiği hususları, farklı bakış açılarıyla ele alınmaktadır. Ayrıca bu ulus devletin kendi medeniyet biçimini geliştirerek dört yüz yıldan bu yana varlığını nasıl devam ettirdiği konusunda da eleştirel bir tartışma yürütülmektedir. Son olarak, farklı ülkelerde ve toplumlarda adapte edilmiş şekilde vücut bulmaya devam eden ulus devletin Avrupalı köklerinin kaybolup kaybolmadığına ilişkin de bir değerlendirme yapılmaktadır.

A comprehensive discussion on the historical process of the modern European nation state in the light of Ibn Khaldun’s concepts of asabbiyyah and umran, together with the assumptions and evaluations of Thomas Hobbes and Michael Oakeshott is presented. While assessing the role of geography, climate and also past experiences on the new institutions of the modern European state as a new political entity, it is aimed to develop a critical perspective on how modern and European the nation state could become. Furthermore, theoretical approaches about the nature of the state are also included together with an analysis of the historical process for the nation state with its new level of sovereignty and identity. Emergence of the nation state as the dominant political entity in the modern age of Europe with its national collective identity and capitalist mode of production has been evaluated and analysed through different perspectives. A critical discussion is held how nation state developed its own way of civilization and continued to exist for more than four centuries. Finally, it is assessed whether European roots of the nationa state have been disappeared or not after different societies and countries adopted this political entity.