Türkiye’de edebiyat temelli sosyal bilgiler öğretimi bibliyografyası

Abstract

Edebiyat ve sosyal bilgiler ilişkisi, sosyal bilgiler öğretiminde uzun yıllardır kullanılan ve literatürde geçmiş yıllardan beri konu edilmiştir. Edebiyat temelli sosyal bilgiler öğretimi üzerine çalışmalar yapılmış ve hala da yapılmaya devam etmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de sosyal bilgiler dersi ile edebi ürün ilişkisini konu edinmiş Türkçe çalışmaların analizini yaparak bir bibliyografyasını oluşturmaktır. Çalışma, nitel bir araştırma olup belgesel tarama modelinde desenlenmiştir. Sosyal bilgiler ve edebiyat ilişkisini konu alan yüksek lisans tezi, doktora tezi, makale, kitap/kitap bölümü ve USBES (Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu) bildiri çalışmaları araştırmanın veri kaynağını oluşturmaktadır. Veriler doküman incelemesi yoluyla elde edilmiş olup toplamda 221 çalışmaya ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında ulaşılan çalışmalar yayım türü, yayım yılı, çalışmalarda kullanılan edebi tür ve araştırma konusu, araştırma yöntem-model/deseni, örneklem türü, veri toplama araçları, veri analiz yöntemi olmak üzere 7 temada incelenmiş ve çalışmaların yıllara göre alfabetik sıralaması yapılmıştır. İçerik analizi yöntemi kullanılarak yapılan analiz sonucuna göre çalışmalar 2000-2020 yılları arasında yapılmış olup 82 makale, 74 yüksek lisans tezi, 28 bildiri, 25 kitap/kitap bölümü, 12 doktora tezine ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında bu konuya en az doktora tezlerinde yer verildiği tespit edilmiştir. Çalışmaların en çok 2017 yılında yapıldığı, çalışmalarda en fazla hikaye/öykü edebi türünün kullanıldığı, en fazla öğrencilerle çalışmalar yapıldığı, daha çok nitel araştırma yaklaşımının tercih edildiği ve buna bağlı olarak verileri toplamada ve verilerin analizinde nitel yöntemlerin daha fazla kullanıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

The relationship between literature and social sciences, which has been used in social studies teaching for many years and has been and continues to be done on literature-based social studies teaching as a subject in the literature for years. The aim of this study is to create a bibliography by analyzing Turkish studies that are about the relationship between social studies course and literary product in Turkey. The study is a qualitative research and has been designed in a documentary scanning model. Master's thesis, doctoral dissertation, article, book / book chapter and USBES (International Social Studies Education Symposium) paper on the relationship between social studies and literature constitute the data source of the research. The data were obtained through document analysis and a total of 221 studies were reached. The studies reached within the scope of the research were examined in 7 themes: publication type, publication year, literary genre and research subject used in the studies, research method-model / pattern, sample type, data collection tools, data analysis method, and the studies were ranked alphabetically by years. According to the results of the analysis using the content analysis method, the studies were conducted between 2000 and 2020, and 82 articles,74 master's theses, 28 papers, 25 books / book chapters, and 12 doctoral dissertations were reached. Within the scope of the research, it was determined that this subject is included in doctoral dissertations at least. It was concluded that the most studies were conducted in 2017, that the most stories were used in the studies, the most studies were conducted with students, more qualitative research approach was preferred, and accordingly, qualitative methods were used more in collecting data and analyzing the data.