Çağatayca yazılmış âşık-maşukluk tumarı üzerine

Abstract

Çağatay yazı diliyle 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar Türkistan coğrafyasının sözlü gelenek ve kültürüne ilişkin sayısız eser kaleme alınmıştır. Divan, tezkire, mesnevi, risale, falname, tumarname, rüya tabiri gibi farklı tür ve şekillerde yazılan bu eserler içinde, özellikle Uygur Türklerinin gelenek ve ritüellerine ilişkin önemli bilgiler yer almaktadır. Büyük oranda Semerkant, Taşkent, Buhara, Kaşgar, Hoten, Yarkent gibi Türk kültürünün geliştiği merkezlerde yazılan ya da sözlü gelenekten derlenip yazıya geçirilen bu eserler, günümüzde dünyanın farklı ülkelerinde ve kütüphanelerinde bulunmaktadır. Çalışmamıza konu olan eser, 1929 yılında İsveçli misyoner Gunnar Hermansson tarafından Yarkent’ten alınmış olup, günümüzde Lund Üniversitesi (İsveç) Gunnar Jarring Koleksiyonu Prov. 3’te kayıtlı bulunmaktadır. Bildirimizde, ilk olarak Uygurlarda muskacılık geleneği ve muska çeşitleri hakkında kısaca bilgi verilecektir. Ardından “Âşık-Maşukluk Tumarı” isimli yazma yapı ve içerik bakımından incelenecek, ayrıca yazmanın transkripsiyonlu metnine ve tıpkıbasımına yer verilecektir.