Buğday ekili alanlarda agregat stabilitesine etki eden faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Agregat stabilitesi değeri; toprakların yapısal gelişiminde etkili olan bir indikatördür. Topraklar yapısal olarak farklılıklar göstermektedir ve bu yapısal farklılıklar çeşitli faktörler ile uyarılmaktadır. Toprak kil çeşitliliği ve miktarları, CaCO3 içerikleri, katyon değişim kapasitesi, kolloidal demir ve alüminyum oksitler, mikroorganizmalar, ıslanma-kuruma, donma-çözülme ve toprak işleme, toprak yapısının oluşmasında başlıca faktörlerdir. Toprakların yapısal oluşumunda bu faktörlerin etkileri birbirinden oldukça farklıdır.Yapılan bu çalışmanın amacı; Konya ili Çumra ilçesinde Alibey serisi olarak tanımlanmış toprakların agregat stabiliteleri ile buna etki eden faktörler arasındaki ilişkiyi açıklamaktır. Bu amaçla 0-20 cm derinlikten alınan 27 adet toprak örneği çeşitli fiziksel ve kimyasal analizlere tabi tutulmuş ve bulunan sonuçlar istatistiki olarak değerlendirilmiştir. Toprakların tekstürü kil (C), killi tın (CL) ve kumlu killi tın (SCL) sınıfında yer almakta, agregat stabilitesi değerleri ise %5,91 ile %41,40 arasında değişmektedir. Çalışma alanı topraklarının agregat stabilitesi ile tekstür, organik madde, kireç, Ca, Mg, Na ve K değerleri arasında istatistiksel olarak önemli ilişkiler bulunmuştur. Söz konusu topraklarda agregasyonu artırmak için toprak üzerinde mekanizasyon faaliyetlerin minimum düzeyle sınırlandırılması, organik madde miktarının arttırılması ve toprak agregasyonuna olumsuz etkisi olabilecek her türlü faaliyetin azaltılması gerekmektedir.

Aggregate stability is an index of the structural stability of the soil. Soil show differences in structural formation and these structural differences are induced by different factors. Soil clay variety and amounts, CaCO3 contents, cation exchange capacity, colloidal iron and aluminiumoxides, microorganims, wetting-drying, freezing-thawing and soil cultivation are the main factors in the formation of the soil structure. Furthermore effects of these factors on the structural formation of soils are quite different from each other.The aim of this study was to determine the effects of some soil properties on aggregate stability in Konya-Çumra plain (Alibey serie). For this purpose soil samples were collected from 27 points and 0-20 cm depth. The samples were analyzed for some soil parameters such as aggregate stability and particle size distribution, organic matter, CaCO3, Ca, Mg, Na, K contents using standard routine laboratory tests. The textures of the soil samples were found to be C, CL and SCL. The soil aggregate stability ranged from 5,91 to 41,40 %. The result indicated that particle size distribution, organic matter, CaCO3, Ca, Mg, Na, K contents significantly affected aggregate stability. As a result, it is required to increase the organic matter content and to reduce the agricultural practices to the minimum tillage in order to increase aggregate stability in the research soils.