Türkçe ders kitaplarında modernizm eleştirisi

Abstract

Eğitim, örgün ve yaygın ağlarda toplumun değerleri, anlam-değer dünyası, refleksleri gözetilerek yürütülen bir süreçtir. Toplumsal değişim ve dönüşümler etkiledikleri tüm diğer faktörler gibi eğitimi de etkilemektedir. Eğitim surecinde hem öğreticiler hem öğrenciler açısından temel kaynak ders kitabıdır. Ders kitapları akademik içerikler kadar sosyal, kültürel içerikleri de bünyesinde barındırmaktadır. 19. yüzyıldan bu tarafa sosyal bilimlerin neredeyse tüm alanlarında gündem olan modernizm eğitimin de gündeminde yer almaktadır. 20. yüzyılda zirvesine ulaşan modernizm, yeniliklerle beraber maddi, manevî çözülmeleri de getirmiştir. Bu bağlamda eğitimin kurumsal politika belirleyicileri bu çözülmelere önlemler almıştır. Bu araştırmada kod çözme, yüzey yapının arkasındaki semantik katmanlara ulaşma olarak tarif edilen eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılmış; MEB onaylı Türkçe ders kitaplarında modernizmin çözücü, bozucu etkilerine yönelik inşa edilen söylemler analiz edilmiştir. Araştırma bünyesinde modernizmle ilişkili yabancılaşmanın, popüler kültürün ve popüler kültür etkisindeki dil pratiklerinin, kapitalizmin inşa ettiği ben merkezli insan tipinin eleştirildiği; hedef kitlenin davranış ve tutumlarının metin söylemiyle manipüle edilmeye çalışıldığı; hedef kitlenin zihinsel şemalarının şekillendirilmeye çalışıldığı tespit edilmiştir