Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda görsel algı becerilerinin değerlendirilmesi üzerine sistematik bir derleme

Abstract

Amaç: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) yaşam kalitesini bozan, dikkatsizlik ve hiperaktivite örüntüsünü içeren nörogelişimsel bir bozukluktur. Yapılan çalışmalarda tanı ve değerlendirme sadece DEHB olan çocuklarda daha belirgin işlev bozukluklarına odaklanırken, görsel algı göz ardı edilebilmektedir. Bu nedenle çalışmamızın amacı, DEHB olan çocuklarda görsel algı becerilerini araştıran çalışmaları tanımlamak ve incelemektir. Gereç ve Yöntem: Çalışmamızda “Web of Science”, “Science Direct”, “YÖK-Tez”, “ULAKBİM” veri tabanları ve “Google Akademik” arama motoru kullanılarak 2000-2020 yılları arasında yayınlanmış araştırmalar, ilgili anahtar kelimelerle Türkçe ve İngilizce olarak çeşitli kombinasyonlarda taranmıştır. Bu tarama ve raporlama sistematik derlemelerin rapor edilmesinde kullanılan PRISMA Bildirimine uygun olarak yürütülmüştür. Sonuçlar: İlk belirlemede 111 tane makaleye ulaşıldı. Literatür taramasının son aşamasında dâhil edilme kriterlerine uymayan 82 çalışma dışlandı. Sonuç olarak 13 makaleyle derleme yapılmasına karar verildi. DEHB’li çocukların görsel algılama becerileri üzerine yapılan çalışmalar sınırlıdır bu yüzden çalışmamızda dâhil edilme kriterleri geniş tutulup eşlik eden tanılarda çalışmaya dâhil edilmiştir. Tartışma: DEHB‘na eşlik eden komorbiditeler görsel algılama beceri performansını olumsuz etkilemektedir. Görsel algılama becerilerinin DEHB olguları ile eşlik eden tanıların varlığına göre değişkenlik gösterildiği görülmüştür. Çalışmalar incelendiğinde DEHB’nda görsel algılama becerilerinin etkilendiği fakat DEHB’na eşlik eden tanılar olunca görsel algılama becerilerindeki bozukluğun günlük yaşamı ve akademik becerileri etkileyecek düzeyde olduğu sonucuna varılmıştır.