Âşık Veysel’in duygu ve düşünce dünyasında toprak

Abstract

Âşık Veysel, Anadolu’nun tam da ortasında, bozkırda yetişmiştir. Yunus Emre’yi, Hacı Bektaş-ı Veli’yi ve Mevlana’yı yetiştiren bu topraklar, Veysel evladını da unutmamış, varlığında bitmez bir hazine olan insan sevgisinden ona da bolca sunmuştur. Bu nedenle Veysel’de bitmez bir hoşgörü, varlığının nereye bağlı olduğunu sezen büyük bir feraset gücü vardır. Yunus’un “sen kendini bilmezsen, bu nice okumaktır” sözünü kendine şiar eylediği anlaşılan Veysel’in hem kendini hem de bu âlemi iyi tanıdığı; varlığının nelere bağlı olduğunu idrak ettiği ve bu dünyaya geliş amacını bilerek bir yaşam sürdüğü anlaşılmaktadır. Azeri şair Bahtiyar Vahabzade’nin “Yunus Emre zirvesinden Veysel, Veysel zirvesinden ise Yunus görünür”4 sözü Veysel’in tasavvufi şiirlerindeki duygu ve seziş gücünü göstermektedir. Bu bağlamda Âşık Veysel’i gönül bakımından Yunus’a, fikir bakımından Hacı Bektaş-ı Veli’ye ve Mevlânâ’ya bağlayabiliriz. Veysel’i, kullandığı dil, şiirlerinin iç ve dış yapısı bakımından da Türk âşıklık geleneğinin en büyük temsilcilerinden biri olarak görebiliriz.