Hacı Bektaş Velî Velâyetnâmesi örneğinde Türkistan’dan Anadolu’ya Türk anlatı geleneği

Abstract

Türk halk edebiyatı bir gelenek edebiyatı olup bünyesinde barındırdığı bütün şube ve türler gelenek üzerine inşa edilmiştir. Çoğunlukla sözlü yolla aktarılan bu gelenek, sosyal şartların değiştiği ortamlarda sarsılmış gibi görünse de temel özelliklerini korumasını bilmiş, bazen de evrilerek değişime uğramıştır. Eserlerin hem dış, hem de iç yapısında müşahede edilen bu gelenek halk yaratmalarının temel unsuru haline gelmiştir. Türkler İslam medeniyeti dairesine girdikten sonra dünyaya bakışlarında farklılık görülse de ifade tarzlarında çok fazla değişim gözlenmez. Başlangıçtan günümüze kadar doğrusal bir çizgi takip eden Türk anlatı geleneğini İslam tasavvufu etrafında oluşmuş eserlerde de görmek mümkündür. Bu anlatı geleneği, İslam tasavvufu eserleri arasında kendini en çok menâkıbnâme türü eserlerde göstermiştir. Bu bildiride menâkıbnâme türünün önde gelen eserlerinden olan Hacı Bektaş Veli Velâyetnâmesi örneğinde Türk anlatı geleneğinin tasavvufî eserlerdeki izleri takip edilmeye çalışılacaktır. Aynı zamanda, geleneğin sürekliliğini gösterme açısından destan ve menâkıbnâme türü arasında mukayeseli değerlendirmelere yer verilecektir

Turkısh folk literature is traditıon literature that embodied all the branches and species is built upon the tradition. These traditions transmitted in oral way may seem to have shaken in changed environment of social conditions, it knew to protect basic features and sometimes changed by evolving. These traditions observed in external and internal structure of ancients have become key element of folk creations. Although Turkish’s point of world view differs after entering the Islamic civilizations, most of expression haven’t seen to much change. Turkish narrative tradition followed lineral line from beginning to present day can be seen in the works that formed around Islamic mysticism. This narrative tradition showed itself mostly in Menakıbname (epic works) amoung the works of Islamic mysticism. In this proclamation, traces of Turkish narrative tradition in mystical works will be made to follow on the example of anecdote Hacı Bektaş Veli Sainthood that the leading work of its type. At the same time, comparative assesments between the epic and Menakıbname type will be included in order to show the continuity of traditon.