Çekya’da nüfus değişimi ve nüfusun mekansal dağılımı

Abstract

Birçok açıdan kendine özgü özellikler gösteren Çekya, Orta Avrupa’nın özellikle Kadife Devrim sonrasında dikkat çeken ülkerinden birisidir. Nispeten küçük yüzölçümüne rağmen bağımsızlığını kazandığı günden günümüze kadar birçok tarihsel olaya şahit olan ülkede bu değişimin izlerinin en güzel göstergelerinden birisi de nüfustur. Bu çalışmada, genel olarak, geçmişten günümüze Çek Cumhuriyeti’nin nüfus değişimi ve daha özelde de günümüzde Çekya’nın nüfus özellikleri ve nüfusun mekânsal dağılımı ele alınmıştır. Açıkçası Çekya’daki nüfus değişimi tarihsel olaylarla doğrudan bağıntılıdır. Birinci Dünya Savaşı sonrasında 1918 yılında bağımsızlığını kazanan Çekoslavakya’nın İkinci Dünya Savaşı sonrasında topraklarının bazı bölümlerini kaybetmesi ve savaş esnasında Nazi Almanları ile işbirliği yapan Südetya Almanları’nın zorunlu göçe tabi tutulması Çekya’daki nüfus değişimini etkileyen en önemli olaylardandır. Soğuk Savaş döneminde ülkeye göç eden Vietnamlılar günümüzde Çek nüfus coğrafyasının bir diğer önemli niteliklerinden birisidir. Uzun yıllar kader birliği yapmış Çekler ve Slovaklar Kadife Devrim ile Kadife Boşanma denilen olayla ayrılıp yollarına ayrı devam etmişlerdir. Komünist rejim sonrasından günümüze kadar geçen otuz sene içinde serbest piyasa ekonomisine geçiş ve Avrupa Birliği’ne giriş ülkeyi etkileyen en önemli olaylardandır ve bu bağlamda özellikle küreselleşme denen olgunun izlerini nüfus üzerinde de görmek mümkündür. Bohemya, Moravya ve Silezya şeklinde üç tarihi bölgeye ayrılan Çekya idari olarak on dört bölgeye ayrılmıştır. Her tarihi bölgenin merkezi şehri aynı zamanda ülkenin en kalabalık şehiridir. Buna göre Bohemya Bölgesi’nin merkezi şehri ve aynı zamanda ülkenin de başkenti olan Prag ülkenin nüfusu en fazla olan şehriyken, peşinden sırasıyla Moravya’nın merkezi şehri Brno ülkenin ikinci büyük şehri, Silezya’nın merkezi şehri olan Ostrava ülkenin üçüncü büyük şehridir. Aynen şehirlerin sıralanışında olduğu gibi bu bölgelerin yüz ölçümü, nüfus miktarı ve gelişmişlik düzeyleri arasında paralellik vardır