Yezîd’in halifeliğinin meşrûiyeti meselesi

Abstract

Hz. Peygamber’in vefatından sonra Hz. Osman’ın öldürülmesi ile birlikte Müslümanlar arasında siyâsî parçalanmalar yaşandı. Meşrû halife Hz. Ali’ye karşı Muâviye siyâsî bir güç olarak durdu ve elim hadiseler meydana geldi. Muâviye, savaşarak, kan dökerek ve çeşitli siyâsî hamleler yaparak halifeliği ele geçiren ve onu saltanata dönüştüren kişidir. Kendinden sonra oğlu Yezîd’i veliaht tayin etmiş ve Emevî saltanatını sağlamlaştırmıştır. Yezîd, Müslümanların halife olarak görmek istediği bir şahsiyet değildi. Zira onun dine uygun olmayan davranışları, Müslümanların nazarında meşrû bir halife olarak kabul edilmesine engel teşkil etmekteydi. Kerbelâ’da Hz. Hüseyin’in şehit edilmesi, Harre Vak‘ası, Mekke’nin kuşatılması ve Kâbe’nin taşa tutulması Yezîd’in meşrûiyetini onamayan Müslümanları haklı çıkaran olaylar olmakla birlikte Müslümanların gönüllerinde derin yaralar açan büyük felaketler olarak da tarihte yerini almıştır. Dolayısıyla Yezid’in işlediği cürümlerin sonuçları özellikle siyasi ve itikadi açıdan günümüze kadar etkisini sürdürmüştür. Bu sebeple Yezîd’in ölümünden sonra özellikle Şîa grupları ona lâneti câiz gören bir anlayışa sahip olmuştur. Şîa’dan etkilenen bazı sünnî şahıslar da lânet furyasına katılmıştır. Ehl-i Sünnet’in çoğunluğu Yezîd’i haksız bulmakla beraber lânet etme konusunda temkinli davranmışlardır. Elde mevcut kesin deliller olmamasına rağmen aşırı giden bazı kesimler Yezîd’in kâfirliğine hükmetmiştir.

With the murder of Othman after the Prophet, political disintegration took place among the Muslims. Muawiyah, against the legitimate Caliph Ali, stood as a political force and suffered from painful events. Muawiyah is the one who fights, takes blood and plots the caliphate with various intrigues and turns him into the sultanate. After him, he appointed his son, Yazid, as heir to the Crown Prince and Umayyad consolidated his reign. Yazid was not a personality that Muslims wanted to see as caliph. His life contrary to religion, immersion into certain illicit in pleasure and enjoyment and behaviors that do not correspond to the caliphate position have prevented him to be a legitimate caliph. The martyrdom of Hussein in Karbala, the Harre massacre, the siege of Mecca and the keeping of the Kaaba are the major disasters that make the legitimacy of Yazid question controversial and deeply wounded in the hearts of Muslims. The consequences of the crimes Yazid committed still continue today. For this reason, after the death of Yazid, Shia groups had an understanding that cursing him is allowable. Some Sunni people affected by Shia are also involved in the curse. The majority of Ahl al-Sunnah find Yazid unfair and have a cautious approach to curse. Although there is no clear evidence, some of the excesses have ruled Yazid’s disbelief.