Özbekçe edebiyat terimleri sözlüğü

Abstract

Özbekçe edebiyat terimleri ile ilgili bugüne kadar herhangi bir sözlük çalışmasının yapılmaması, eserlerin Türkiye Türkçesine aktarımı esnasında terim sıkıntısının yaşanması ve kapsamlı bir Özbekçe edebiyat terimleri sözlüğü ihtiyacı bu konuyu seçmemizin ana nedeni olmuştur. Bu doğrultuda ilk olarak çeşitli sözlükler taranmış, alınan terimler Türkiye Türkçesine aktarılmış ve ek Türkçe kaynaklardan genişletilmeler yapılmıştır. Toplamda 947 Özbekçe edebiyat terimi tespit edilmiştir. Bu terimlerin 407 tanesi Rusça ve Rusça aracılığıyla Özbek Türkçesine geçmiş Latin kökenli terimlerdir. 310 tanesi Arapça ve Farsça, yaklaşık 89 tanesi Türkçe kökenlidir. Geri kalan 149’u ise karışık kökenli kalıplaşmış terimlerdir. Bu kalıplaşmada söz konusu dillerin birlikte kullanıldığı görülmüştür. Tespit ettiğimiz tüm terimleri Özbek Kiril alfabe düzenine göre kategorize ederek, tanım ve örneklendirmeleri de geniş tutarak zengin bir sözlük oluşturmaya gayret ettik. Çalışmamızın başta Türk Dili olmak üzere Özbek Türkçesi ve Edebiyatı alanlarında çalışma yapan tüm araştırmacılara faydalı bir kaynak olabileceğini düşünmekteyiz.

The main reason why we chose this topic is that there is no glossary related to the Uzbek literary terms so far, we experience difficulty of terms at the moment of expressing sense of works to the Turkey Turkish, and we need a comprehensive Uzbek literary terms glossary. In this context, a variety of glossaries have been sought at first, terms have been entered to Turkey Turkish, and expansion has been made from other Turkish sources. Total 947 Uzbek literary terms have been found. 407 of these terms are Russian and the Latin-sourced loanwords from Russian into Uzbek Turkish. 310 of them are of Arabic and Persian origin, and about 89 of them are of Turkish origin. The remaining 149 are mixed origin stereotyped terms. It appears that said languages are commonly used in this stereotype. We categorize all terms we found according to the Uzbek Cyrillic alphabet order, we keep definition and examples comprehensively, and we strive to create rich glossary. We think that our study is useful source to all researchers who make study in the fields of mainly Turkish Language, and Uzbek Turkish and Literature.