Ferula halophila ve Ferulago pauciradiata (Apiaceae) türlerinin üreme ve polinasyon biyolojileri üzerine çalışmalar

Abstract

Bu çalışma, Nevşehir Avanos'un batısında tüflü ve tuzlu topraklarda yetişen, Ferula halophila Peşmen (Apiaceae) ve Ferulago pauciradiata Boiss. & Heldr. (Apiaceae) türlerinin, üreme ve polinasyon biyolojilerini belirleme amacıyla yapılmıştır. Alana yapılan haftalık ziyaretler, 2015 yılının Mayıs-Haziran ile 2016 yılının Mayıs-Temmuz aylarında gerçekleştirilmiştir. Bu arazi çalışmalarında, polinatörler, çiçek gelişim durumları ve dağılımı (sekansiyel protandri), çiçek durumları (umbeller ve umbellular) üzerinde gözlemler yapılmıştır. F. halophila'da üçüncül umbellerin ve F. pauciradiata'da ise dördüncül umbellerin çiçeklenme süresi ve enerji durumunun yetersizliği nedeniyle, genellikle meyve vermediği tespit edilmiştir. Ayrıca F. halophila'nın bazı bireylerinde, üçüncül umbel yapısına benzerlik gösteren farklı bir yapının oluştuğu belirlenmiştir. Çantalama deneylerinde geitonogami, ksenogami ve doğal yolla tozlaşan bireylerin daha çok meyve ürettiği tespit edilmiştir. Meyve üretim oranları, F. halophila için ksenogamide % 78, geitonogamide % 72, otogamide % 42'dir. F. pauciradiata için ise ksenogamide % 72, geitonogamide % 76, otogamide % 41'dir. İki tür için belirlenen ortak polinatörler, Rhagonycha sp., Mycterus sp., Apis mellifera, Eristalis sp., Winthemia sp.'dir. Ayrıca iki türün çiçeklenme dönemlerinin birbirini takip ettiği, polinatörlerin alanda uzun süre kaldıkları tespit edilmiştir. Polinatörler ile bitkilerin arasında mekanik bir özelleşmenin olmadığı, ancak fenolojik (mevsimsel) izolasyon olduğu da belirlenmiştir.

This study was investigate to breeding and pollinating biology of Ferula halophila Pesmen (Apiaceae) and Ferulago pauciradiata Boiss. & Heldr. (Apiaceae), which grow in tuffy and salty soil in Western Avanos in Nevşehir. Weekly visits to the area were performed between May-June 2015 and May-July 2016. During the field works, observations were made on pollinators, flower growth state and sequential protandry, umbell and umbellule. On tertiary umbell order of F. halophila and quaternary umbell order of F. pauciradiata that the umbells did not usually produce fruit related to lack of energy in flowers were determined. Furthermore, distinct umbell that similar to tertiary umbell structure in some individual of F. halophila were detected. In the bagging experiments geitonogamy, xenogamy and naturel pollinated individuals were produce more fruits. Fruit production ratios of xenogamy for F. halophila were 78%, geitonogamy 72%, and otogamy 42% and also for F. pauciradiata were 72%, geitonogamy 76%, and otogamy 41%. Common pollinators for the species are Rhagonycha sp., Mycterus sp., Apis mellifera, Eristalis sp., Winthemia sp. It was determined that the flowering periods of the species were following each other. Because of the flowering periods, polinators were stayed a long time in the area. It has also been determined that there is no mechanical spesification between pollinators and plants, but there is a phenological (seasonal) isolation.