Balkan Türk folkloru araştırma ve incelemelerinde önemli bir kaynak: Çevren dergisi

Abstract

500 yılı aşkın bir zaman Osmanlı hâkimiyeti altında kalan Balkanlar, Türk kültür coğrafyasının önemli parçalarından biridir. Bu coğrafyada Türk kimliğini ve Türk kültürünü yaşatmak, Türk’ün sesini duyurmak için Osmanlı döneminden itibaren onlarca dergi ve gazete yayımlanmıştır. Balkanlarda yayımlanan ve Balkan Türk kültür ve hayatında tartışılmaz rolü olan bu dergiler arasında, Kosova’da yayımlanan Çevren dergisi mühim bir rol üstlenmiştir. Tan yayınlarınca Priştine’de çıkarılan “Çevren Toplum, Sanat ve Bilim Dergisi” Kasım 1973’ten Aralık 1992’ye kadar 20 yıla yakın bir zaman yayın hayatını sürdürmüştür. Dergi, bu zaman aralığı içerisinde toplam 82 adet olmak üzere 92 sayı yayımlanmıştır. Derginin, Mayıs 1984’te yayımlanan ve sayı numarası verilmeyen bir de özel sayısı bulunmaktadır. Çeşitli edebî türlerde yazıların bulunduğu dergide, tarih, toplum, siyaset, mimarî, dil, edebiyat, felsefe, müzik vb. alanlarla birlikte bilhassa Türk folklorunu konu alan yazılara yer verilmiştir. Bildiride, Çevren dergisinde yer alan folklor yazıları içerik ve işlev bağlamında tanıtılıp değerlendirilecektir. İlgili yazılar, türlere ve ihtiva ettiği folklor ürünlerine göre alt başlıklara ayrılarak ele alınacak ve buradan hareketle de derginin Balkan Türk halk edebiyatı ve folklorunun tanıtımı ve incelenmesine yaptığı katkılar ortaya konulmaya çalışılmıştır.

The Balkans, which were under Ottoman rule for over 500 years, are one of the important parts of the Turkish cultural geography. Since the Ottoman period, magazines and newspapers have been published in order to keep Turkish identity and Turkish culture in this geography and to announce the voice of Turk. Among these magazines published in the Balkans have an unquestionable role of Balkans in culture and life of Turkish. Çevren published in Kosova has an important role. “Çevren Society, Art and Science Magazine" published in Pristina by Tan publications lasted nearly 20 years from November 1973 until December 1992. The magazine was published a total of 92 numbers, including 82 in this period. There is also a private number, published in May 1984, which is not numbered. In the magazine where various literary genres are written, it is written about the history, society, politics, architecture, language, literature, philosophy, music and other branches, especially about Turkish folklore. In the declaration, folklore writings in Çevren magazine will be introduced and evaluated in context and function. The related articles will be handled by dividing them into subheadings according to species and folklore products they contain and from here they will be tried to reveal the contributions of the magazine to the introduction and examination of Balkan Turkish folk literature and folklore.