Demokrat parti dönemi iktidar-muhalefet çekişmesinin bir ürünü: Nevşehir’in il, Kırşehir’in ilçe olması

Abstract

Nevşehir, Osmanlı Devleti’nin Lale Devri’nden Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarına kadar bir ilçe konumunda olmuştur. İdari taksimatta Niğde vilayetine bağlı kaza olarak anılan Nevşehir, cumhuriyetin ilanıyla birlikte tek parti iktidarı döneminde bu statüsünü devam ettirmiştir. 1950 yılında Demokrat Parti’nin iktidarı Cumhuriyet Halk Partisi’nden devralarak iktidar olması Nevşehir tarihi için bir dönüm noktası olmuştur. Demokrat Parti’nin söylemleri arasında en dikkat çekici olan “Demokrasi” ifadesi halkın bu partiden isteklerini de rahatlıkla dile getirmelerine ortam hazırlamıştır. Türkiye’de birçok bölgenin ve şehrin olduğu gibi Nevşehir’in de Demokrat Parti’den beklentisi çok olmuştur. Bu isteklerden en önemlisi Nevşehir’in kaza olmaktan çıkarılıp il statüsü kazandırılmasıydı. Demokrat Parti’nin iktidar olduğu 1950’li yılların başlarından itibaren il olma taleplerini çeşitli yollarla iletmeye çalışan Nevşehir’in bu isteği 1954 seçimlerinin hemen sonrasında gerçekleşmiştir. 2 Mayıs 1954 yılında yapılan seçimlerden sonra Kırşehir’de seçimleri Osman Bölükbaşı önderliğinde Demokrat Parti’nin içinden çıkan Cumhuriyetçi Millet Partisi’nin kazanması bu sürecin hızlanmasına yol açmıştır. Seçimlerden kısa süre sonra meclise sunulan kanun tasarısı ile başlayan Nevşehir’in il olma süreci Kırşehir’in kaza olarak Nevşehir’e bağlanmasıyla ülke gündeminde oldukça yer almıştır. Bu çalışmada, Demokrat Parti dönemi iktidar-muhalefet çekişmesi ekseninde bu süreçte yaşanan olaylar ve Nevşehir’in il oluşu ele alınmıştır.

Nevşehir was a county in the Ottoman Empire from the Tulip Age until the early years of the Republican Turkey. Nevşehir, which was referred to as a county of Niğde Province in administrative order, continued this status during the period of one-party rule with the declaration of the Republic. The Democrat Party took power from the Republican People’s Party in 1950. This was a historical turning point for Nevşehir. The term “Democracy”, which was the most prominent of the Democrat Party’s rhetoric, prepared the setting for the public to express their wishes from this party in a comfortable way. Nevşehir also had a lot of expectations from the Democrat Party in Turkey, like many other regions and cities. The most important of these requests was that Nevşehir was not called as a county, and the provincial status was granted. As soon as the Democrat Party came to power, Nevşehir’s request to be a province was made immediately after the 1954 elections in various ways. After the elections on May 2, 1954, the Republican National Party, which came from the Democrat Party, led by Osman Bölükbaşı, won the elections in Kırşehir. This led to the acceleration of this process. The process of becoming a province of Nevşehir, which began with the draft law given to the parliament shortly after the elections, was on the agenda of the country after Kırşehir was placed under Nevşehir as county. In the present study of ours, the events experienced in this process and Nevşehir’s becoming a province was discussed on the axis of conflict between the government and the opposition during the Democrat Party period.