Abstract:
Çalışmada, sürdürülebilir büyüme çerçevesinde, Çevresel Kuznets Eğrisinde (ÇKE) öne sürülen gelir çevre kirliliği ilişkisi, negatif dışsallık penceresinden multidisipler bakış açısıyla ele alınmıştır. Karbon emisyonunun etkisiyle ortaya çıkan çevresel bozulmanın negatif dışsallıklar nedeniyle üçüncü kişi konumundaki taraflara verdiği zararların hukuki niteliği sosyal risk ve fedakarlığın denkleştirilmesi ilkeleri çerçevesinde ele alınmıştır. Pigouvian vergilendirme ve Coase teoreminin günümüzdeki izdüşümü niteliğindeki AB Emisyon Ticaret Sistemi, SKDM ve Türkiye’ye etkileri de değerlendirilmiştir.
Ampirik analizde, Türkiye’nin 1988-2022 yıllarına ait gini indeksi verileri, kişi başına düşen CO2 salımı verileri, dolaysız vergilerin ve dolaylı vergilerin toplam vergi içindeki paylarına ait değişkenler doğrusal olmayan zaman serileri analizi ile analiz edilmiştir. Harvey vd. (2007; 2008) testleri ile dolaylı vergiler serisi dışındaki serilerin doğrusal dışı olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle doğrusal dışılığı dikkate alan Becker-Enders-Lee (2006) Fourier durağanlık testi yapılmış ve durağan olmayan serilerin Banerjee-Arčabić-Lee (2017) Fourier ADL testi ile eş bütünleşik oldukları tespit edilmiştir. FMOLS yöntemi ile yapılan tahminlere göre, artan her bir birim (ton) CO2 salımı, gini indeksini 0.013 birim azaltmakta olup, Türkiye’nin Kuznets eğrisinin azalan kısmında yer aldığı öngörülmektedir. Doğrudan ve dolaylı vergi oranlarının gelir dağılımına etkisi ise çalışma örnekleminde yeterli etki düzeyinde ve anlamlı çıkmamıştır.
