Abstract:
Kur’an’da detaylarına temas edilmeden anılan İsrâ olayı dışında Hz. Muhammed (S.A.V.)’in fiziken göğe yükseltildiğini gösteren açık bir ifade bulunmamaktadır. Ancak rivayet literatürüne göre Hz. Peygamber aynı gece fizikî bedeniyle göğe de yükseltilerek olağanüstü bir yolculuk yapmıştır. Rivayetlere dayalı geleneksel anlatının bu kısımları İslâm öncesi çeşitli Ortadoğu inançlarında geniş bir yer tutan göğe yükseliş anlatılarıyla bazı benzerlikler göstermektedir. Çalışmamızın esas amacı geleneksel anlatımdaki Mi’rac hadisesinin İslâm öncesi bu miras karşısındaki özgünlüğü hakkında bir değerlendirmede bulunmaktır. Bir başka ifade ile bir adaptasyon sürecinin söz konusu olup olmadığını tartışmaktır. Ulaştığımız netice, İsrâ hadisesi etrafında olayın özgün bir yönü varsa da Hz. Peygamber’in fizikî bedeniyle göğe yükseltilmesi ve bu yükseliş esnasında kullandığı vasıtalar hakkındaki detaylarda İslâm öncesi göğe yükseliş anlatılarından bazı unsurların anlatıya adapte edilmiş olabileceğidir. Çalışma kapsamında öncelikle Kur’an’da, hadislerde ve tefsirler ile tarih kitapları gibi çeşitli klasik kaynaklarda olayın nasıl yer aldığını aktarmaya çalıştık. İkinci bölümde Ortadoğu coğrafyası öncelenerek İslâm öncesi farklı dini sistemlerdeki göğe yükseliş tasavvurları hakkında genel bir tablo çizmeye gayret ettik. Üçüncü bölümde ise İslâm öncesi kültürel mirasın Müslüman kültüre karışmasını ifade eden İsrâiliyat meselesi üzerinde durduktan sonra tüm bunlara dayanarak İslâm geleneğindeki Mi’rac hadisesinin özgünlüğü hakkında bir değerlendirme denemesinde bulunduk.
