Abstract:
Özet:
Giriş: Oyun, eğitim ve gelişim açısından tüm dünyada, her çağda, her bölgede varlığını sürdürmüş önemli bir faaliyettir. Oyun araçları, oyuncaklar ve oyun materyalleri ile çocukların tüm gelişim alanlarını desteklemek, fiziksel ihtiyaçlarımız olan beslenme, sevgi kadar önemli bir gereksinimdir (Aral, Gürsoy, Köksal, 2000).
Oyun, çocuğun psikolojik yönden doyumunu sağlayan ve en özel uğraş alanlarından biridir (Özer vd.,(2006); çocuğun hayatının ilk dönemlerinde, içindeki dünyayı tanımaya çalıştığı, duygu ve düşüncelerini ifade ettiği en güzel dildir (Oktay, 1989).
Oyuncak ve oyun materyalleri, Yalçınkaya (2004)’nın tanımına göre, çocukların çevreyi tanımada, kavramada, ve anlamada, yorumlamada kullandıkları eğitim araçlarıdır. Çocuklar bu araçlar sayesinde nesneleri, kavramları ve çevrenin özellik ve niteliklerini tanıma fırsatı bulacaktır. Çocuklar oyuncak ve materyalleri kullanarak oyun oynarken sosyal-duygusal,dil, zihinsel yönden ve fiziksel açıdan gelişimlerini sağlayacaklardır.
Yapılan pek çok çalışmada, farklı uyaranlar ve materyallerle bir arada olan çocukların farkındalık düzeylerinde ve algılarında akranlarına oranla önemli fark olduğunu göstermektedir (Sahasrabudhe, 2006).
Ebeveynler ve öğretmenler olarak çocuklarımıza sunduğumuz eğitim ve oyuncak materyalleri olarak bir çok çeşit bulunmaktadır. Bunların başında gelen dikkat ve bellek geliştirici oyuncaklar, kart oyunları (eşleştirme, gruplama, sıralama vb.), dokunma panoları, kukla çeşitleri (el kuklası, eldiven kukla, eklemleri hareket eden kukla, ipli kukla, parmak kuklası, diz kuklası ) gibi materyaller çocuklarımızın hayal dünyalarını zenginleştirirken, eğlenerek öğrenmelerini sağlayacaktır.
Amaç: Bu çalışma, pandemi döneminde uzaktan eğitim sürecinde Çocuk Gelişimi Programı öğrencilerinin ‘’Eğitimde Araç-Gereç Geliştirme ‘’ dersinde hazırladıkları materyal dökümanlarının incelenmesi ve materyal çeşitliliğinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Eğitim materyalleri incelenirken çalışmacılardan bağımsız 3 uzmandan görüş alınmıştır. Eğitim materyalleri; genel özellikler, yaratıcılık ve sınıflandırma formu kullanılarak değerlendirilmiştir.
Çalışmada, ön lisans programında eğitim gören Çocuk Gelişimi öğrencilerinin 2020-2021 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde, ‘’Eğitimde Araç-Gereç Geliştirme’’ dersinde tasarladıkları toplam 122 materyal ürünü (NÖ: 60, İÖ: 62) incelenerek, materyallerin özellikleri ve çeşitlerinin gruplandırılması değerlendirilmeye alınmıştır.(n=122). Araştırmanın uygulanabilmesi için gerekli kurum izni ve katılımcılardan bireysel olarak online yazılı onam alınmıştır.
Bulgular: Materyal ürünlerinin analiz ve değerlendirmesi sonucunda;ürünlerin % 69,54’ ünün çeşitli karakterlerde ve tekniklerde kukla yapımı (el kuklası,parmak kuklası,eklemleri hareket eden kukla, ip kukla,yüzük kukla,el kuklası,eldiven kuklası vb.),% 42,7’ sinin üç boyutlu zihin ve dikkat oyuncakları, % 24,4’ ünün geri dönüşüm olan atık malzemelerle oluşturdukları kolaj çalışmaları ve duyu panoları %12,2’ sinin kart çalışmaları olarak tasarladıkları (eşleştirme kartları, gruplama kartları, kavram kartları vb.) materyal çeşitleri olduğu görülmüştür.
Materyallerin ağırlıklı olarak kukla çeşitleri ve üç boyutlu zihin ve dikkat oyuncakları dediğimiz ( eşleştirme, gruplama, sıralama vb.) gibi oyun materyalleri olduğu görülmüştür.
Uzaktan eğitim sürecinde ders kapsamında planlanan ve hazırlanan bu materyallerin 57 tanesinin kukla materyali, 35 tanesinin üç boyutlu oyuncak materyali, 20 tanesinin kolaj çalışmaları- duyu panoları ve 10 tanesinin bilişsel oyun kartları olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Araştırmanın sonucunda, pandemi sürecinde öğrencilerin uzaktan aldıkları eğitim doğrultusunda, okul öncesi eğitim kurumlarında ve sahada kullanılmak üzere yaratıcı, özgün, estetik ve kullanışlı materyaller geliştirdikleri görülmüştür. Bu çalışmalar doğrultusunda hazırlanan materyallerin, materyal geliştirme yöntemine yönelik yapılacak çalışmalara ve sahadaki uygulamalarda ders materyali seçimine örnek teşkil edebileceği düşünülmektedir.