Abstract:
Uzaktan erişimli deneysel çalışma imkânı sunan web tabanlı laboratuvarlardaki en önemli sorunlardan biri, aynı anda birden fazla kullanıcının deney platformundan yararlanamayışıdır. Bu soruna çözüm olarak çalışmada, tek bir platform ve aynı sunucu bilgisayar üzerinden aynı anda birden fazla kişinin deney yapmasına izin veren bir e-laboratuvar tasarımı ve uygulaması sunulmuştur. Örnek uygulama alanı olarak Elektrik Elektronik Mühendisliği programında önemli bir yeri olan Elektrik Makinaları dersinin bazı uygulamaları seçilmiştir. Endüstriyel uygulamalarda sıkça kullanılan doğru akım motoru, adım motoru ve servo motor ile ilgili temel deneyler, gerçekleştirilen platform üzerinden eş zamanlı olarak yapılmaktadır. Sistemin genel kontrolünde FPGA denetleyici kullanılmıştır. FPGA’in paralel işlem yapmasından dolayı hem deneylere eş zamanlı erişim kolaylıkla sağlanmış hem de veri alışverişi daha hızlı ve güvenli gerçekleştirilmiştir. Kullanıcılar tasarlanan web sayfaları üzerinden dilediği deney düzeneğine bağlanarak deneyi uzaktan yürütebilmekte ve tüm deneysel verileri sayısal ve grafiksel ortamda inceleyebilmektedir. Çalışmanın tek bir sunucu bilgisayar ve denetleyici üzerinden gerçekleşmesi sistemin maliyetini ve boyutunu düşürmüştür. Ayrıca kolay bir şekilde yeni deney düzeneklerinin eklenebilmesinden dolayı sistem rahatlıkla geliştirilebilir. Böylece, sunulan çalışma yeni ve özgün bir yöntem ile e-laboratuvar uygulamalarına katkı sağlamaktadır.