Abstract:
Ülkemizin diğer bölgelerindeki yaylalar gibi Rize bölgesindeki yaylalar da oldukça eski
dönemlerden itibaren yılın belli aylarında pek çok yönleriyle istifade edilen mevsimlik
yerleşim birimleridir. Bu bölge, rakımı 1500 m. ile 3500 m. arasında değişen ve kıyıya
paralel uzanan dağlar arasında kalan engebeli arazilerdir. Ülkemizde yaylacılık faaliyetlerinin
de en yaygın olarak görüldüğü yerlerdendir. Zengin bitki örtüsüne sahip olması,
temiz su kaynaklarının bulunması, sağlık açısından oldukça faydalı, temiz havası ve diğer
özelliklerinden dolayı buralar, bir çekim merkezi haline gelmiştir.
Rize'deki yaylalar Asya'dan Anadolu'ya açılan Kuzeydoğu Anadolu geçiş güzergahının
yakın temasını sağlayan bir kapı niteliğindedir. Tarihi süreç içinde İç Asya'dan Anadolu
ve Karadeniz yaylalarına göçler bu yollar üzerinden yapılmıştır. Coğrafyanın engebeli arazi
yapısı etkili olsa da yaylalar ve bu yerlere yakın mezralar Türk menşeli akıncıları caydırmamış
ve bu yerlere hayat tarzlarını da taşımışlardır. Buralara yerleşen boylar, coğrafyaya
da uygun şekilde yeni metotlar geliştirerek göçer kültürünün buralarda yerleşmesini
ve yaygınlaşmasını sağlamışlar, ayrıca bozkır kültürünün bir farklı cephesini teşkil eden
Rize yaylalarına söz konusu kültürü taşıyarak bu kültürel mirası günümüze kadar aktarabilmişlerdir.
Günümüzde Rize yaylalarında görülen bu hayat şekli, göçer kültürünün Türk
toplumunda var olan ve günümüze kadar ulaşan bir örneğidir.
Öncesi bilinmeyen zamanlardan beri yörede yaşayanlarca istifade edilen Rize yaylaları,
Selçuklu ve Osmanlılar döneminden 1980 yılına kadar geleneksel bir kültürün parçası
olarak varlığını korumuştur. İnsanların gelir düzeyinin artması, ulaşım ve haberleşmede
alanında meydana gelen teknolojik gelişmelerin insan hayatını kolaylaştırması, boş
zamanlarını değerlendirme ve dinlenme arayışı gibi nedenlerle 1980 ve özellikle 1990
yıllarından sonra buraların, birer turizm mekanları haline dönüştüğü gözlemlenmiştir.
Bu dönüşüm sürecine temas ederek yaylalardan istifade etme biçimini değerlendirmek bu
halkımdan önemlidir.
