Abstract:
Kapadokya Bölgesi’nin Geç Antik Çağ’ına ilişkin yazılı belgeler günümüze ulaşmış olmakla birlikte, bu döneme ait arkeolojik kalıntı birkaç kent dışında yok denecek kadar azdır. Dönemin önemli şehirlerinden günümüze neredeyse hiçbir arkeolojik kalıntı ulaşmamıştır. Dönem kaynaklarından yola çıkılarak kentlerin Geç Antik Çağ’daki durumları hakkında bazı bilgiler edinilebilmektedir. Yapılan araştırmalar ile lokalizasyonu yapılabilen yerleşimler genel olarak köy bazen de kasaba ölçeğini geçmezler. Bu çalışmada Geç Antik Çağ’ın Anadolu’daki yerleşimlerinin durumları genel olarak ele alındıktan sonra, aynı dönemde Kapadokya’daki kent yerleşimleri incelenmiştir. Yerleşim yerlerinin tespitinde dönem kaynakları ve modern dönem çalışmalarından faydalanılmıştır. Kapadokya Bölgesi’nde bu döneme ait kalıntıların günümüze ulaştığı üç yerleşim yeri özellikle dikkat çekicidir. Bunlardan Mokisos ve Tyana kent statüsüne sahip, başkentlik yapmış yerleşim yerleriyken, Sobesos daha küçük ölçekli bir piskoposluk merkezidir. Özellikle Kemerhisar’da (Tyana) gerçekleştirilen kazılar ile Helvadere (Mokisos) ve Şahinefendi’de (Sobesos) gerçekleştirilecek arkeolojik kazı çalışmaları bölgenin Geç Antik Çağ yerleşimleri hakkında daha detaylı bilgi edinilmesinde önemli bir rol oynayacaktır. Çalışma Kapadokya’ya has bir kurum olan “Comes Domorum Per Cappadociam” ın anlaşılmasında bir ön çalışma olarak düşünülmüştür.
