Abstract:
Plastik malzemeler, günümüzde hayatımızın her alanında karşımıza çıkmaktadır. Artan refah seviyesi ve
gelişen endüstriyelleşme ile özellikle ambalaj olarak kullanılan plastiklerin miktarı her yıl artmaktadır. Bu
atıkların, çevre dostu teknolojilerle geri dönüştürülmesi hem ekonomik hem de çevresel açıdan büyük önem
arz etmektedir. Plastik kökenli ambalaj atıklarının geri dönüştürülmesinde kullanılan yıkama suyu, geri
dönüşüm prosesinden çıkan temel atıktır. Ancak bu yıkama suyu, arıtıldıktan sonra proseste tekrar
kullanılmaktadır. Arıtma amacıyla, çöktürme havuzları kullanılmaktadır. Fakat bu fiziksel ön arıtım
uygulaması, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’ne göre sağlanması gereken deşarj limitleri için yeterli
olamamaktadır. Bu çalışmada literatürde örneğine rastlanmayan plastik geri kazanım tesislerinde
yıkamadan kaynaklanan atıksuların Fenton ve elektro-Fenton prosesleri ile arıtımı çalışılmıştır. İleri
oksidasyon proseslerinden olan Fenton prosesi ve onun elektrokimyasal modifikasyonu olan elektro-Fenton
prosesi, yüksek oksidasyon kapasitesine sahip yöntemlerdir. Çalışma kapsamında, Fenton prosesi için pH,
ferro demir (Fe2+) ve hidrojen peroksit (H2O2) dozlarının optimizasyonu; elektro-Fenton prosesi için ise pH,
elektriksel akım ve H2O2 dozunun optimizasyonu gerçekleştirilmiştir. Her iki proses için de belirlenen
optimum şartlarda, atıksudaki kirliliğin temel göstergesi olan kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) giderimi için
kinetik çalışmalar da yürütülmüştür. Fenton prosesi için optimum şartlar, pH = 3, [Fe2+] = 250 mg/L ve
[H2O2]= 250 mg/L olarak belirlenmiş iken; elektro-Fenton prosesi için pH = 3, elektriksel akım = 1,25 A ve
[H2O2]= 200 mg/L olarak belirlenmiştir. Deneysel olarak belirlenmiş olan optimum şartlarda Fenton
prosesinin KOİ giderim verimi % 79,6 iken, elektro-Fenton prosesinin verimi % 81,2 olmuştur.
Gerçekleştirilen kinetik çalışmada Fenton prosesinde oksidasyon reaksiyonunun, elektro-Fenton prosesine
kıyasla çok daha hızlı gerçekleştiği gözlemlenmiştir. Bu durum, Fenton prosesinde ilave edilen reaktiflerin
tümünün çözünmüş formda olmasından kaynaklanmıştır. Öte yandan, elektro-Fenton prosesinin H2O2
üretebilme kabiliyetinden dolayı, Fenton prosesine kıyasla % 20 daha düşük dozda daha yüksek KOİ giderim
verimi elde edilebilmiştir. Sonuç olarak her iki prosesin de plastik geri dönüşüm tesislerinden kaynaklanan
yıkama atıksularının arıtımı için etkili olduğu belirlenmiştir.