Abstract:
Gelişmiş ülke toplumlarında demokratik anlayış hâkim olmakla birlikte, demokratik ülkelerde vatandaşların hak ve sorumluluklarını yerine getirmesi ve sorunlara barışçıl çözümler
üretmesi önemsenmektedir. Demokrasi eğitimi ile kendisine ve toplumun değerlerine
saygılı, barışçıl ve adaletli, düşünen, sorgulayan, yaşama etkin bir şekilde katılan bireyler
yetiştirmek amaçlanmaktadır. Bu anlamda demokrasi eğitimiyle ilgili okutulan derslere
bakıldığında, ilkokul 4. sınıfta "İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi" dersi haftada 2 saat
zorunlu ders olarak okutulmaktadır. Araştırmalarda ortaokulda doğrudan "Demokrasi eğitimi" ismiyle okutulan bir derse rastlanılmamıştır. Ancak sosyal bilgiler dersi kapsamında
"demokrasi eğitimi" konusuna çeşitli temalar içerisinde yer alan değerlerin ve becerilerin
kazanımları ile ele alındığı görülmektedir. Ortaöğretimde ise lisenin türüne göre değişmekle birlikte genel anlamda 9. 10. 11. ve 12. sınıflarda "Demokrasi ve insan hakları"
dersi ismiyle sosyal alanları seçen öğrencilere yönelik haftada 1 saat seçmeli ders olarak
okutulmaktadır.
2005 yılında yenilenen okul programıyla birlikte demokratik eğitime vurgu yapılmış,
saygı, barış, hoşgörü, paylaşma, hür düşünce, insana değer verme ve insan hakları
kavramları önemsenmiştir. Okullarda demokrasi eğitimi verilirken, temel insan haklarına,
hukukun üstünlüğüne ve evrensel değerlerin toplumda yaşanması ve yaşatılmasına önem
verilmiştir. Ancak, ülkemizde demokrasi kültürünün tam olarak ne ailelerde ne de okullarda yerleştiği söylenebilir. Demokrasi kültürünün yerleşmesi ve kalıcı olması için; bireylerin,
toplumun, okulların, tüm kurum ve kuruluşların ortak bir demokrasi bilinci oluşturması ve
demokratik tutum ve davranışlar sergilemesi gerekmektedir. Bu anlamda ailede, okulda
ve çevrede demokrasinin yaşanmasıyla ancak demokrasi kültürünün oluşacağı ve yerleşeceği söylenebilir.