Abstract:
Çevrenin farklı yazarlar tarafından tanımı, bu tanımların ortak yönleri
bölüm içerisinde verilmiştir. Daha sonra çevre sorunlarının hem yerelde hem de
evrensel anlamda değerlendirmesi yapılmıştır. Çünkü hiçbir birey ya da toplum
çevreye verdiği zararın sadece kendisini etkilediğini savunamaz. Bugün çevre ile
ilgili atılan yanlış bir adım sadece o topluluğu ya da devleti değil dünya üzerinde
yaşayan tüm insanları hatta canlıları doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.
Bu nedenle son zamanlarda sıkça bahsedilen “Çevre Sorunu” tüm insanlığı
ilgilendiren temel bir konudur. Bu bağlamda bireyler, toplumlar, sivil toplum
kuruluşları, özel kurum ve kuruluşlar ile tüm devlet kurumları yaşanan çevre sorunlarının çözümünde topyekûn “Çevre Eğitimi” seferberliği başlatmalıdırlar. Bu
durum tüm canlılar ve gelecek nesiller için önem arz etmektedir.
Çevre ile ilgili bireylerde bir bilinç oluşturma, çevrenin korunması ve
sürdürülmesi gibi konular son zamanlarda önem kazanmıştır. Türkiye’de de çevre
konusunda Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Sivil Toplum Kuruluşları (STK) ve
TEMA Vakfı tarafından “Çevre” ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Bireylerin çevre konusunda bir bilince sahip olması için hiç kuşkusuz birçok
kurum ve kuruluşa büyük sorumluluklar düşmektedir. Bu kurumlardan birisi de
Milli Eğitim Bakanlığıdır. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda “Çevre Eğitimi” verilmektedir. Ancak verilen bu eğitimin etkililiği sorgulanmaktadır. Çünkü
gerçek anlamda hedeflenen çevre eğitiminin, uygulama olmadan bireyin yaşamında davranışa dönüştürmesi ve çevreyle ilgili sorumlulukları yerine getirmesi
mümkün gözükmemektedir. Yine öğretim programlarında çevre eğitimine yönelik kazanım, değer ve beceri sayısının yetersiz olduğu görülmektedir.
2009, 2015, 2017 Hayat Bilgisi Öğretim Programında “Çevre Eğitimi” ne yönelik kazanımlar, değerler ve beceriler incelenmiş ve değerlendirilmiştir. 2009 Hayat Bilgisi Programında çevre eğitimine yönelik toplam 9 kazanım varken; 2015
programında 12, 2017 programında ise bu sayı 10’a düşmüştür. 2009 programında
2 beceri, 4 değer; 2015 programında 1 beceri (Doğayı koruma), 1 değer (Doğa sevgisi); 2017 programında ise 1 beceri (Doğayı koruma) ve 1 değer (Doğal çevreye
duyarlılık) vardır ve yine beceri ve değer sayısının düştüğü söylenebilir.
2005, 2013, 2017 Fen Bilimleri Öğretim Programı incelemiştir. Kazanımlar
ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çevre eğitimine ilişkin doğrudan bir beceri veya
değere Fen Bilimleri öğretim programlarında rastlanmamış ancak 2005 öğretim
programında 18, 2013 öğretim programında 31 ve 2017 öğretim programında 29
olmak üzere toplamda 78 kazanıma yer verilmiştir.
Yine 2015 ve 2017 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında “Çevre Eğitimi”
ile ilgili kazanım, beceri ve değerler belirlenmiş, tablolar halinde verilmiş ve detaylı açıklanmaya çalışılmıştır. 2015 Sosyal Bilgiler öğretim programında kazanım
sayısı 8’ken 2017 programında kazanım sayısı 2’ye düşmüştür. Aynı şekilde 2015
programında 1 beceri “Çevreyi koruma duyarlılığı”, 1 değer “Çevre duyarlılığı” var
iken, 2017 programında 1 beceri “Çevre okuryazarlığı” verilmiştir. Ayrıca doğrudan bir değere yer verilmediği görülmektedir.