Ali Ruhi Efendi’nin hayatı hakkında pek fazla bilgi bulunmamaktadır. Girne’ye bağlı Gambili (Hisarköy)’de doğup büyüdüğü bilinmektedir. II. Mahmud’un saltanat döneminde, 1826 yılında Tersane Hazinesi tarafından Kıbrıs muhassıllığı görevine atanmıştır. Aldığı görevi başarıyla yerine getiren Ali Ruhi Efendi Kıbrıs'ta yaptırdığı hayır yapılarıyla da ün kazanmıştır. İnşa ettirdiği yapılarla bani kimliğini de ön plana çıkaran Ali Ruhi Efendi muhassıllık görevini sürdürdüğü süre zarfında dört çeşme, bir cami, bir sıbyan mektebi, bir muvakkithane ve bir kütüphane yaptırmıştır. Yaptırdığı eserlerin devamlılığını da düşünen Ali Ruhi Efendi, bu eserlerin ihtiyaçlarının karşılanması için vakıflar kurdurmuştur. Osmanlı imparatorluğunun dağılma süreci yaşadığı böyle bir dönemde, Kıbrıs gibi farklı etnik grupların üzerinde hayatını sürdürdüğü bir adada, bu tarz inşa faaliyetlerinin devam etmesi hangi gruba ait olursa olsun halkların ortak kültür çevresinde toplanmaya çalışıldığının bir göstergesi olarak kabul edilebilir.
Bu bağlamda yapılan araştırmayla, imar faaliyetleri ele alınan Ali Ruhi Efendi’nin Kıbrıs'taki bani kimliği ortaya konulmaya çalışılacaktır. Günümüze ulaşamayan yapıları da içeren bu çalışmada ilk defa Ali Ruhi Efendi’nin yaptırmış olduğu eserler bir başlık altında toplanmıştır.
We do not have enough information on Ali Ruhi Efendi’s life. We know that he was
born in Gambili (Hisarköy) which is a part of Girne. In 1826, during the reign of Sultan II.
Mahmud, he was appointed as the tax collector of Cyprus by Tersane Hazinesi. Ali Ruhi
Efendi fulfilled his service successfully and also in this period he had a lot of social
structures done. During his governorship period he built four fountains, a mosque, a
primary school, a library and a muvakkithane1. Ali Ruhi Efendi became famous on the
island with these building activities. For the maintenance of these buildings he also
established many vakfs.
In a period in which Ottoman empire start to regress, in the island of Cyprus that
host many kinds of ethnical identity, continuation of this kind of activities shows us that all
members of the population tried to come together around the common cultural values.
This study is about Ali Ruhi Efendi’s constructive functions. In this context, all the
constructions that he contributed to are studied for the first time under the same topic and
also we investigate the buildings that could not survive until today.
