Abstract:
Gastronomi, toplumların yiyecek-içecek kültürlerini yansıttığı gibi, yerli ve yabancı turistlerin ihtiyaç ve taleplerine de cevap vermektedir. Gastronomi turizmi; destinasyonlara
gerçekleştirilen, eğlenme amaçlı yiyecek-içecekle ilgili rekreasyonel deneyimsel etkinliklerin bütünüdür. Gastronomi turizminin temel motivasyonu, özel bir yemeği tatmak, bir yemeğin üretim aşamalarını görmek için yiyecek-içecek üreticilerini, festivalleri, restoranları ve özel alanları ziyaret etmektir. Gastronomi rotaları ise belli bir güzergâhın belirleyici unsurlarıyla, yerinde yeni ürünler deneme, geleneksel pazarları ziyaret etme ve yerel dükkânlardan alışveriş yapma vb. etkinliklerin sunulmasıdır. Gastronomi rotalarının temel motivasyonu; turistik bir destinasyona ziyarette bulunacak turistlerin, bölgede karşılaşabilecekleri yiyecek-içecekler, gastronomik etkinlikler ve gastronomik ürünler hakkındaki bilgileri toplu olarak bir arada bulabilmelerini sağlamaktır.
Türkiye’de gastronomi bakımından zengin birçok il bulunmaktadır. Gastronomi rotalarının
belirlenmesiyle ve turistlere duyurulmasıyla, meşhur yemeklerin, restoranların, yemek
festivallerinin vb. turistik olanakların, turistler tarafından kolayca öğrenilmesi ve daha tatmin
edici seyahat deneyimlerinin yaşanması sağlanabilecektir. Ayrıca rotaları belirlenen şehirlerin
tanınırlığının ve tercih edilirliğinin artmasına da katkıda bulunulacaktır. Bu bağlamda söz
konusu çalışmanın amacı; gastronomi turizminin sürdürülebilirliğinde, gastronomi rotalarının
önemini ortaya koymaktır.
Bu çalışmada literatür taraması yapılmış, gastronomi rotalarının belirlenmesi ve gastronomi
turizminin sürdürülebilirliği için öneriler geliştiren çalışmalar incelenmiş, söz konusu
çalışmalardan yola çıkılarak, gastronomi turizminin sürdürülebilirliğinin sağlanmasında,
gastronomi rotalarının belirlenmesinin önemi ortaya koyulmaya çalışılmıştır.
Literatür taramasından elde edilen bulgulara göre; CBS vb. sayısal veri sistemlerinin turizm
sektöründe kullanılmasıyla, doğal/kültürel mekânların korunmasının, kayıt altına alınmasının,
sürdürülebilir bir anlayışla gelecek nesillere aktarılmasının sağlanabileceği, turizm değerlerinin
modern olarak pazarlanmasına katkıda bulunulabileceği, destinasyonların rekabet gücünün
arttırılabileceği, zeytin vb. ürünlerle ilgili gastronomi rotalarının çıkartılmasıyla, turistik ürün
olarak kullanılabilecek ürünlerin yetiştirildiği tarlaların kapasitesinin verimli kullanılabileceği,
turistik destinasyonlara ait kültürel özelliklerin ve yöresel gıda ürünlerinin daha iyi
tanınmasının sağlanabileceği gibi konuların incelendiği tespit edilmiştir.
Söz konusu bu literatür taramasıyla elde edilen bulgulardan yola çıkılarak Türkiye’deki
gastronomik zenginliğe sahip olan destinasyonların, akademik çalışma ve projelerle teker teker
incelenmesinin ve bu destinasyonlara yönelik rotaların çeşitli sayısal sistemler kullanılarak
tespit edilmesinin, gastronomi turizminin sürdürülebilirliği bakımından önemli faydalar
sağlayabileceği düşünülmektedir.
