XX. yüzyılın sonlarına doğru dil ve kültür etkileşimini incelemek üzere ortaya çıkan kültürdilbilim,
dilbilimin yeni bir bilim dalıdır. Kültürün dildeki yansımasını inceleyen bu bilim dalı, dil birimleri
aracılığıyla toplumun dil bilincini, dil dünya görüşünü, milli değerlerini ve algılarını ortaya çıkarmayı
hedefler. Kültürdilbilim bakış açısına göre dil, kültür olgusu olarak ele alınır ve hem kültür ögelerini
muhafaza eden hem de aktaran bir birimdir. Rus bilim dünyasında kabul gören dört ekolden biri olan
V. N. Teliya ekolü, bir toplumun dünya görüşü ile kültürü hakkında bilgilerin deyimlerde gizli
olduğunu savunur ve kültürdilbilimsel yaklaşım çerçevesinde dil birimleri arasında deyimlerin
çözümlenmesi üzerine odaklanır. Atasözleri ve deyimler, bir toplumun dünya görüşü, inanışları,
efsaneleri, değer yargıları, kültürü, tarihi, sanatı, gelenekleri ve görenekleri gibi birçok konu hakkında
bizlere bilgi veren en önemli kaynaklardan biridir. Bir halkın kültürüne ait izler taşıyan deyimler, o
halkın milli-kültürel değerlerine özgün bilgileri geçmişten günümüze muhafaza eder. İnsan
vücudunun bölümlerine ait adlandırmalarla oluşturulmuş deyimler her kültürde evrensel ve ulusal
değerlere sahiptir. V. N. Teliya ekolünün deyimlere yönelik yaklaşımını benimsediğimiz bu
çalışmamızda kültürdilbilim çerçevesinde Rus ve Türk dillerinde ‘burun’ ögesini içeren deyimlerin
kültürel anlamları irdelenecektir. Karşılaştırmalı inceleme yöntemiyle iki farklı dile ve kültüre sahip
Rus ve Türk halklarının dil dünya görüşlerindeki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulacaktır.
Cultural linguistics, which emerged towards the end of the twentieth century to examine the
interaction of language and culture, is a new branch of linguistics. This branch of science, which
examines the reflection of culture in language, aims to reveal the language consciousness, language
worldview (the linguistic image of the world), national values and perceptions of the society. From
the point of view of cultural linguistics, language is accepted as a cultural phenomenon and it is a unit
that both preserves and transmits cultural elements. The school founded by V. N. Teliya, one of the
four schools accepted in the Russian scientific world, argues that the information about the world
view and culture of a society is hidden in idioms and focuses on the analysis of idioms within the
framework of cultural linguistics approach. Proverbs and idioms are one of the most important
sources that give us information about many subjects such as a society's worldview, beliefs, legends,
values, culture, history, art, customs and traditions. Idioms that carry traces of a people's culture
preserve information unique to the national-cultural values of that people from the past to the present. Idioms formed with the naming of parts of the human body have both universal and national
values in every culture. In this study, in which we adopt the approach of the school of V. N. Teliya to
idioms, the cultural meanings of idioms containing the 'nose' element in Russian and Turkish
languages will be examined within the framework of the cultural linguistics. The similarities and
differences in the linguistic views of the world of Russian and Turkish peoples, who have two different
languages and cultures will be revealed through the comparative analysis method.
