Abstract:
Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de ortaöğretimin genel-mesleki ortaöğretim şeklinde organize olması, liselerin yapı ve işleyişini oldukça etkilemektedir. Meslek liselerinde mekân, müfredat, öğretmen ve öğrenci ekseninde ortaya çıkan ikilikler, meslek liselerini genel liselerden önemli ölçüde farklılaştırmaktadır. Meslek liselerindeki ikili yapının bir boyutu mesleki, diğer boyutu akademik becerilere dayalı sermaye biçimini odağına almaktadır. Meslek liselerini akademik ve mesleki becerilere dayalı sermaye türleri temelinde hem çeşitli imkânları hem çeşitli sınırlılıkları içeren bir labirent olarak nitelendirmek mümkündür.
Bu araştırma, meslek lisesi öğrencilerinin, akademik ve mesleki becerilere dayalı sermaye türlerini temsil ettiği varsayılan kültür ve meslek derslerine yönelik görüşlerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Araştırma, 2016 Aralık-2017 Ocak aylarında Eskişehir İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı 7 adet mesleki ve teknik Anadolu lisesinde yürütülmüştür. Nicel veriler 12. sınıfta eğitim gören 794 öğrenciden anket tekniği ile, nitel veriler 9 öğretmen, 8 mezun, 8 öğrenci olmak üzere 25 kişiden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Araştırma sonucunda meslek liselerinde meslek derslerine yönelik yatkınlığın, kültür derslerine yönelik kayıtsız kalma halinin güçlü olduğu tespit edilmiştir. Düşük sosyoekonomik göstergeler, düşük akademik başarı düzeyi, çalışma hayatına bir an önce atılma isteği gibi öğrenci eksenli nitelikler ile sınıf geçme sistemi, kültür derslerinin yüzeyselleşmesi gibi okul eksenli nitelikler meslek liselerinde mesleki becerilere dayalı sermaye biçimini öncelikli hale getirmektedir.
