Kıraat farklılıklarının meale yansıtılmasıyla ilgili iyileştirmeye açık alanlar: Kur'an yolu meali örneği

Abstract

Kur’an ile ilgili araştırmalar yapmanın amaçlarından biri onun daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmaktır. Bu araştırmaları yaparken farklı disiplinlerden yararlanmak gerekir. Zira farklı alanları inceleyen ilim dallarının bakış açıları da farklıdır. Bu durum Kur’an’ın anlam dünyası açısından büyük bir zenginliği ortaya koyduğu gibi daha iyi anlaşılmasına yönelik de katkılar sağlar. Kıraat ilmi daha çok Kur’an’ın tilavet yönüyle ilgilenen bir ilim dalı olmasına rağmen zengin literatürü ile Kur’an araştırmaları bakımından da geniş imkânlar sunar. Nitekim Kıraat ilmi, “Kur’an kelimelerinin okunuşunu incelerken bu okuyuştaki farklılıkları ravilerine nispetle konu edinen ilimdir” diye tarif edilmektedir. Bu tarifi incelediğimiz zaman Kıraat ilminin ilgi alanını, Kur’an metninin bizzat kendisinin oluşturduğunu ancak bu metnin büsbütün farklı okuyuşlara konu olacak bir durumda olmadığını görürüz. Nitekim Kurrâ’nın ittifak ettiği kısımların sayıca daha çok, ihtilaf ettiği kısımların ise daha az olması bunun bir göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Yine de bu durum kıraat farklılıklarının bir vakıa olarak karşımızda durduğunu ve Kur’an’ın anlaşılmasında birçok müfessirin bu farklılıklardan oldukça fazla yararlandığı gerçeğini ortadan kaldırmamaktadır. Öyleyse çoğu özlü birer tefsir mahiyetinde açıklamalar da eklenmiş olan günümüz meallerinde de bu ilim dalının verilerinden faydalanmak gerekir. Bu çalışmamızda Kur’an Yolu Meali’nde kıraatlerden ne ölçüde yararlanılıp yararlanılmadığı konusu üzerinde duracağız. Kur’an Yolu müellifleri tefsirin takdiminde “tefsir kitaplarında kıraatlerle ilgili bazı teknik ayrıntıları ve farklı tespitleri amaç bakımından önemli olmadıkça aktarmayacaklarını” ifade etmişlerdir. Nitekim Kur’an Yolu Meali’ni incelediğimiz zaman kıraatlerden çok az yararlanıldığı izlenimi hâsıl olmaktadır. Ancak çok az bazı yerlerde açıklama paragraflarında, bazı yerlerde de metnin içerisinde örtük biçimde kıraatlerden yararlanıldığı düşüncesindeyiz. Bütün bunları tebliğimiz içerisinde üç başlık halinde bizzat mealden örnekler vermek suretiyle ortaya koymaya çalışacağız.