Bu çalışmada, geleneksel üretilen pekmezlerde kullanılan toprakların karakteristik özellikleri araştırılmıştır. Bu amaçla ülkemizde pekmez üretiminin yaygın olarak gerçekleştirildiği 5 farklı ilden 8 pekmez toprağı temin edilmiş, bu topraklarda kireç, organik madde, pH, elektriksel iletkenlik, katyon değişim kapasitesi, kil, kum, silt, renk (L* , a* , b*), element ve XRD analizleri yapılmıştır. En düşük ve en yüksek kireç, organik madde, pH, elektriksel iletkenlik, katyon değişim kapasitesi, kil, kum ve silt değerleri sırasıyla, %37,17±1,35 Denizli/Hançalar, %98,42±1,08 Nevşehir/Gülşehir; %0,06±0,02 Nevşehir/Gülşehir, %0,64±0,33 Denizli/Hançalar; 7,79±0,00 Kırşehir, 8,31±0,01 Kahramanmaraş; 0,43±0,09 dS/m Denizli/Acıpayam, 2,63±0,23 dS/m Kahramanmaraş; 4,12±0,10 me/100g Nevşehir/Gülşehir, 23,01±1,23 me/100g Nevşehir/Ürgüp; %5,15±0,45 Nevşehir/Gülşehir, %39,30±1,70 Tokat; %15,80±1,20 Kahramanmaraş, %38,90±1,94 Kırşehir; %34,45±1,05 Tokat, %72,95±0,45 Nevşehir/Gülşehir'den temin edilen pekmez topraklarında belirlenmiştir. Renk bakımından en koyu pekmez toprağı (L*:67,01±0,38) Denizli/Hançalar'dan, en beyaz (L*:88,07±0,25) Nevşehir/Gülşehir'den temin edilen toprakta tespit edilmiştir. Pekmez topraklarının yüzdesel olarak en fazla öne çıkan elementlerin Ca, Al, Mg ve Fe, ppm seviyesinde ise Sr, Ba, Mn ve Ni elementlerinin olduğu tespit edilmiştir. Yapılan XRD analizleri sonucunda pekmez topraklarının tamamında ana bileşen olarak kalsit minerali tespit edilmiş, kuvars, kil, mika, dolomit, feldspat, piroksen ve kristobalit minerallerinin ise değişkenlik gösterdiği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Pekmez toprağı, XRD, pH, kireç, katyon değişim kapasitesi
In this research, the typical characteristics of soils used in traditionally produced molasses were investigated. For this purpose, 8 molasses soils from 5 different places where molasses widely produced in Turkey were obtained. Their lime, organic matter, pH, electrical conductivity, cation exchange capacity, clay, sand, silt, color (L* , a*, b*), element and XRD analysis were evaluated. Their lowest and highest values of lime, organic matter, pH, electrical conductivity, cation exchange capacity, clay, sand, silt values and the origins of the soils are %37,17±1,35 Denizli/Hançalar, %98,42±1,08 Nevşehir/Gülşehir; %0,06±0,02 Nevşehir/Gülşehir, %0,64±0,33 Denizli/Hançalar; 7,79±0,00 Kırşehir, 8,31±0,01 Kahramanmaraş; 0,43±0,09 dS/m Denizli/Acıpayam, 2,63±0,23 dS/m Kahramanmaraş; 4,12±0,10 me/100g Nevşehir/Gülşehir, 23,01±1,23 me/100g Nevşehir/Ürgüp; %5,15±0,45 Nevşehir/Gülşehir, %39,30±1,70 Tokat; %15,80±1,20 Kahramanmaraş, %38,90±1,94 Kırşehir; %34,45±1,05 Tokat, %72,95±0,45 Nevşehir/Gülşehir, respectively. The soil from Denizli/Hançalar had the darkest color (L*:67,01±0,38 ) while the lighest color (L*:88,07±0,25) belonged to the soil from Nevşehir/Gülşehir. In percentages terms, the major elements were Ca, Al, Mg and Fe whereas Sr, Ba, Mn and Ni were found the most prominent based on ppm levels. As a result of, XRD analysis, the major element in all molasses soils was found calcite; however, the levels of quartz, clay, mica, dolomite, feldspar, pyroxene and cristobalite minerals vary in different types of soils. Keywords: Pekmez soils, XRD, pH, Lime, Cation exchange capacity
