Osmanlı Devleti, yeni feth ettiği memleketler ile kendi arazisini, toprağın mülkiyet ve tasarruf biçimi ile vergi miktarını tayin ve tespit etmek gayesiyle belirli dönemlerde tahrirler yaptırmıştır. Kaydetme, kayıt yada deftere geçirme anlamlarına gelen tahrir, 19. yüzyılda da sürdürülen yöntemlerden biri olmuştur. 19. Yüzyılda Osmanlı devletinde yapılan tahrir yazımının aasıl amacı daha çok devletin nüfusunu tespit etmeye yöneliktir. Bu bağlamda devletin nüfusunu belirleme yönelik modern anlamda ilk sayım 1831 yılında gerçekleştirilmiştir. Daha sonraki süreçlerde 1840 ve 1850 yıllarında benzer sayımlar tekrarlanmıştır. Çalışmamız, daha çok birinci elden kaynak değeri taşıyan Osmanlı arşiv belgelerinden yararlanılarak oluşturulmuştur. Amasya sancağı merkez kazasına bağlı köylerin nüfus yoklama defterini konu olarak seçmemizdeki en önemli faktör, Amasya sancağı nüfus çalışmalarında 1831 tarihli yoklama defteri olarak yeteri kadar çalışmanın yapılmamasıdır. Çalışmamızda, Osmanlı devletinin son devrinde Amasya sancağı yoklama defterleri ile ilgili konu dahilinde transkript edilen arşiv belgelerinden elde edilen bilgiler dahilinde, Akdağ, Hakala, Geldiklan, Ezinepazarı nahiyelerindeki köylerde bulunan nüfusun yaş aralıkları, yüzdelik oranları, toplam nüfusu, adları, lakapları, sakal bıyık tasvirleri, memleket bildiren hitaplar hakkında birçok veri tespit edilmiştir. Tespit edilen bu veriler Nüfus çalışmaları literatürüne göre açıklanmaya çalışılmıştır.
The Ottoman State had the newly conquered countries and their own land, the ownership and disposition of the land, and the amount of tax, in certain periods, made census. Tahrir, which means recording, recording or recording, was one of the methods continued in the 19th century. In the 19th century, the purpose of the writing made in the Ottoman state is mostly to determine the population of the state. In this context, the first modern census to determine the population of the state was carried out in 1831. Similar counts were repeated in 1840 and 1850 in later processes. Our study was created by making use of Ottoman archive documents, which are mostly primary sources. The most important factor in choosing the population survey book of the villages of the central district of Sanjak of Amasya as the subject is the insufficient work done in the population studies of the Sanjak of Amasya as the survey book dated 1831. In our study, the age ranges, percentage rates, total population, names, nicknames, beard and mustache descriptions of the population in the villages of Akdağ, Hakala, Geldiklan, Ezinepazarı sub-districts within the scope of the information obtained from the archive documents transcribed within the scope of the subject in the inspection registers of Amasya in the last period of the Ottoman state. A lot of data have been identified about the appeals declaring the country. These determined data have been tried to be explained according to the Population studies literature.
