Abstract:
Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde temel beceriler arasında yer alan dinleme pasif bir beceri alanı olmayıp zihinsel bir çaba gerektiren, geliştirilebilir ve öğretilebilir bir alandır. Zihinsel bir çaba söz konusu olduğunda da üst biliş kavramı ön plana çıkmaktadır. Üst biliş, öğrencinin kendi öğrenmelerini denetlemesi, bilişsel sürecini kontrol etmesi ve bu süreci değerlendirmesidir. Dolayısıyla dinlemeye yönelik performansın arttırılabilmesi için bu süreçte üst bilişe dayalı bir takım stratejiler kullanılmalıdır. Bu çalışmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında yer alan dinleme etkinliklerini üst bilişsel stratejiler açısından incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Türkiye’de yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan 6 farklı ders kitabının dinleme etkinlikleri Oxford’un (1990) üst bilişsel strateji sınıflandırmasının alt boyutlarına göre incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Bu bağlamda dinleme etkinliklerinin Oxford’un (1990) üst bilişsel strateji sınıflandırmasına uygunluğu kontrol listeleri oluşturularak üç uzman görüşü ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucuna göre, incelenen kitaplar arasında dinleme etkinlikleri kapsamında sadece üst bilişsel stratejilerin alt boyutlarından biri olan öğrenmeye odaklanma stratejisinden yararlanıldığı bunun dışında herhangi bir stratejiye rastlanmadığı tespit edilmiştir.