Âşıklık geleneği, Türklerde ve Türklerin yaşadığı Orta Asya’dan Kafkaslara, Anadolu’dan Balkanlara kadar pek çok coğrafyada, kısacası Türk Dünyasının hemen her yerinde var olmuştur. Bu gelenek, yüzyıllar içinde pek çok değişim ve dönüşüm süreci geçirerek günümüze kadar ulaşmıştır. Âşıklık geleneğinin günümüze ulaşmasında ve varlığını sürdürmesinde, geleneğin içinde yetişen âşıkların önemli bir yeri vardır. Türk âşıklık geleneğinde önemli bir yer tutan zâkirlik geleneği yaratım, icra ve aktarım bağlamı bakımında kendine özgü bir şube oluşturarak geleneğin devamını sağlamıştır. Zâkirlik geleneği, tarihi süreçte Âşıklık geleneğinden beslenerek kendine ait bir üslup ve öz oluşturmuştur. Yaratım, icra ve aktarım özellikleri bakımından âşıklık geleneğiyle arasında bazı farkların olması zâkirlik geleneğinin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Bu bağlamda Zâkirler, Alevi inancını ve bu inanca bağlı oluşan ritüelleri, kültürel yapıyı, edebiyatı ve kuşaklar arasında aktarımını sağlamışlardır. Bu çalışmada Gaziantep'te bulunan Musa-i Kazım Ocağı'nın zâkirlik hizmeti yapan zâkirler hakkında bilgi verilmiş, "zâkirlik " kavramı hakkında çeşitli tanımlardan yola çıkılarak zâkirlik geleneği ve âşıklık geleneği arasındaki bazı farlılıklar tespit edilmeye çalışılmıştır. Nadir Keskin'in çocukluk yıllarından başlayarak müziğe olan ilgisi ve yetişme şartları göz önünde bulundurularak icra ortamının sanatçının yaratımına etkisi incelenmiş ve âşıklık ve zâkirlik geleneği içindeki yeri tespit edilmeye çalışılarak cem ritüeli sırasında cemde zâkirlerin görevleri ele alınmıştır.
The Ashik tradition exists among Turks from Central Asia to Caucasus from Anatolia
to Balkans, shortly almost all over the Turkic World. This tradition has survived until
today despite numerous changes and transformations over the centuries. Ashiks grown
in the tradition have a big role in that aspect. The zakir tradition, which has an important
place within the Turkish ashik tradition, has maintained its tradition by creating its own
branch in terms of creation, performance and transmission context. The zakir tradition,
fed from the ashik tradition throughout history, has formed its own style and essence.
Some differences between these two traditions in terms of creation, performance and
transmission had influence on forming the zakir tradition. In this context, zakirs carried
down from generation to generation Alevi tradition and rituals, cultural structure,
literature formed within this tradition. This paper provides information about zakirs
from the Musa-i Kazim Ocak in Gaziantep and tries to determine some differences
between zakir and ashik traditions based on various definitions of the term zakir. This
paper analyses the effect of performance environment on creation of performer, taking
into consideration Nadir Keskin’s upbringing terms and interest for music started from
childhood years, and discusses the zakir services in the cem during the cem ritual by
trying to detect Nadir Keskin’s place within zakir and ashik traditions
