İnsanlığı doğuşundan günümüze değin, tüketicilerin ihtiyaçlara bağlı satın
alma alışkanlıkları ve tüketim sitilleri bir birinden farklılık gösterebilmektedir.
Dolaysıyla tüketiciler ihtiyaçlarına uygun gereksinimlere sahip olabilmek için
üreticiler ile ilişkisel boyutlar kurmalıdır, Bir başka değişle sistemsel bir
teşkilatlanma ile bir bütünlük sergilenerek yardımlaşma ve dayanışma içerisinde
olunmalıdır. Tüketime dayalı üretimi şekillendiren esnaf ve zanaatkârların birlik ve
beraberlik ruhunu teşkil edebilecek sistemsel bir teşkilatlanma yapısı da ancak, 13.
YY’da Ahi Evran tarafından Ahilik Kültürü çatısı altında faaliyete geçirilebilmiştir.
Alışveriş olgusuna dayalı öğretinin aynası niteliğindeki bu kültürel oluşum, alım
gücündeki artış ve boş zaman kavramlarına dayalı turizm faaliyetleriyle daha
belirgin hale gelmiştir. Böylece alternatif bir kazanç ve turizm çeşidi olarak “mal
satın alma amacıyla seyahat etme” anlamına gelen “Alışveriş Turizmi” doğmuştur.
Aslında bu durum tüketimin sürdürülebilir kaynağı alışverişin, turistik bir faaliyet
olarak sergilenmesini beraberinde getirmiştir. Özellikle gezilen yerlerin kanıtlayıcısı
ve hatırası olarak alınan objeler/hediyelik eşyalar alışveriş turizminin başyapıtı
niteliğindeki ürünlerdir. Bu açıdan üreticiler, esnaflar ve zanaatkarlar için önemli bir
gelir kaynağı olan alışveriş turizmi, kompleks bir yapıda yer almalıdır. Bu alanlar ise
genellikle tarihi ve kültürel değerleriyle turistik faaliyetlere imkân tanıyan yapılar
şeklinde dizayn edilmelidir.
Bu bağlamda çalışmanın uygulama alanı, tarihi-kültürel yapısı ve asırlara
meydan okuyan heybetiyle Konya İli ve turizmi açısından önemli bir eser olan
“Tarihi Bedesten Çarşısı”dır. Çalışmanın amacı ise, 800 yıllık geçmişe sahip ahililik
kültürüyle yoğrulan esnafın, tutum ve davranışlarının ziyaretçiler tarafından algısal
ölçümü ve alış veriş turizmi kapsamında değerlendirilmesidir. 253 ziyaretçiye
yönelik uygulanan anket çalışmasıyla çarşı esnafının “Ahilik Kültürü” gelenek ve
göreneklerine uygun hareket edip etmedikleri ve bu kültürün etkisinin alışveriş
turizmine yansımalarının ziyaretçiler tarafından ne düzeyde algılandığı tesit
edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen veriler ışığında ahilik kültürüne özgü yaklaşımla
hareket eden esnafın ziyaretçiler tarafından kabul gördüğü ve benimsendiği
sonucuna ulaşılmıştır.
From the first mankind’s history till today, the purchasing habits and
consuming ways of consumers related to the needings of them may differ from each
other. So, the consumers need to establish relations with manufacturers in order to
get exact activities suitable for their demands. In other words, they should be in
contribution and solidarity by showing unity with systemic constitution. A systemic
constitution, representing the unity and solidarity soul of craftsmen and artisans
guiding production based on consumption, was launched in 13th century by Ahi
Evran via Akhism Culture. Thanks to this cultural formation which based on the
doctrine of shopping phenomenon, tourism activities became much more distinctive
by virtue of increased purchasing power and leisure time. Thus, “Shopping
Tourism” meant “travel to buy” emerged as a kind of tourism and alternative
income. Actually, this case also entailed shopping, the source of sustainable
consumption, displayed as a touristic activity. Especially the thang and gifts which
are the proves and memoirs of visited places are seem like masterpiece of Shopping
Tourism. In this respect, Shopping Tourism which is one of the major source of
income for manufacturers, craftmen adn artisans should be taken part in a complex
structure. These structures should be designed as constructions aiding touristic
activities with historical and cultural values.
In this sense, the application scope of study is “Historical Covered Bazaar”
which is very important monument with its historical & cultural structure and
challenging grandeur to the centuries regarding the tourism potential of Konya City.
The purpose of study is to put forth and measure relationship of craftmen and
artisans, dating 800 years back, to the visitors as a part of shopping case. It is
established with surveys practiced on 253 visitors that whether the bazaar artisans
are acting regarding the Akhism Culture or not and how the effects of this culture
on shopping tourism is sensed by visitors. Via the data obtained so far, it has been
through that craftmen acting with a kind of approach peculiar to Akhism Culture
have been gained acceptance and absorbed.
