Kur’an’da ‘İmrae’ ve ‘Zevc’ kelimelerinin anlam alanı

Abstract

Farklı kelimelerin aynı anlamı ifade etmesi şeklinde tanımlanan eş anlamlılık/terâdüf kavramının, dilde mevcudiyeti, modern dilbilimcilerin yanı sıra Kur’an ile bağlantılı olması bakımından İslâm âlimleri tarafından da tartışılmıştır. Bu âlimlerden eş anlamlığın dilde varlığını kabul edenler olduğu gibi kabul etmeyenler de olmuştur. Bu çalışmada, eş anlamlı olduğu iddia edilen kelimelerin Kur’an’da birbirinin yerine kullanılmasının Kur’an’ın sahip olduğu anlam ve ahenk bütünlüğü açısından doğru olmadığı ileri sürülmüş ve bu tür kelimeler arasında anlam açısından birebir benzerlik değil sadece yakın anlamlılık ilişkisinin var olduğu vurgulanmıştır. Bu düşünceden hareketle Kur’an’da geçen ve tefsirlerde birbirinin yerine kullanılan imrae ve zevc kelimelerinin anlam alanları tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç itibariyle, imrae kelimesinin anlam alanı şöyle belirlenmiştir: Eşler arasındaki inanç farkından ve iffetsizlikten kaynaklı ihanet, kısırlık, bekârlık/dulluk, kocanın eşine karşı ilgisizliği ve cehennem ehli olma. Zevc kelimesinin anlam alanı ise şu şekilde tespit edilmiştir: Zevciyet/evlilik ve inanç birlikteliği. Bu nedenle, çalışmanın esasını oluşturan her iki kelimenin yakın anlamlı olmasına rağmen birbirinin yerine kullanılamayacağı sonucuna varılmıştır.

The concept of synonymity, which is defined as the expression of the same meaning by different words, is discussed by modern linguists and also by Muslim scholars in relation to the Qur’ān. Among these Muslim scholars there are those who accept the existence of synonymousness in language as well as those who do not accept it. In this study, it was argued that the use of the words alleged to be synonyms in the Qur’ān is not correct in terms of the meaning and coherence of the Qur’ān, and it is emphasized that there is only one close meaning relationship between these words in terms of meaning. This thought has been used to determine the meaning fields of the words imrae and the zawj used in the Qur’ān and used in place of each other in the commentaries. As a result, the domain of meaning of the word imrae is defined as: betrayal, infertility, bereavement/slavery, indifference of husband’s to his wife, and the inhabitants of hell due to the belief among the spouses and from laxity. The meaning domain of the word of zawj is determined as follows: Being spouse/marriage and faith together. For this reason, although both words constituting the basis of the study are close in meaning, they can not be used in place of each other.