Abstract:
Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, 18. Yüzyılın ilk yarısında hem
Osmanlı Devleti’nin hem de Nevşehir’in tarihine yön vermiş bir kişidir.
Daha sonradan Lale Devri olarak adlandırılan dönem onun eseridir. Bu
döneminde İstanbul’un imarı, bilimsel ve kültürel faaliyetler hız kazanmıştır.
Aynı zamanda Lale Devri, kışın helva sohbetlerinin yazınsa Çırağan
eğlencelerinin yaşandığı da bir dönemdir. Bu anlamda İstanbul aynı
zamanda Damat İbrahim Paşa döneminde kültür ve sanat başkentidir.
Damat İbrahim Paşa, sadareti boyunca Osmanlı Devleti’nin ikinci
adamı olmuştur. Çünkü o vezir-i azam olmasının yanında padişahın
damadıdır. Fatma Sultanla yaptığı evlilik, devlet yönetiminde daha da
güçlenmesini sağlamıştır. Damat İbrahim Paşa elindeki bu erki, doğduğu
köy için de kullanmıştır. Zira Muşkara Köyü’nün Nevşehir olmasını
sağlamış ve burasını kaza merkezi yapmıştır.
Nevşehir’in tarihinde bu denli kilit rol oynayan Damat İbrahim
Paşa’nın özel ilgi alanlarının araştırılması, onun daha da yakından
tanınmasına vesile olacaktır. Bu noktada elimizde olan iki ana kaynaktan
yararlanacaktır. Bunlardan ilki MAD.d. 4885 künyesini taşıyan Damat
İbrahim Paşa’nın gelir ve gider defteridir. Diğeri TS.MA.d., gömlek no 2212
künyesini taşıyan Fatma Sultan’ın ölümünden sonra Enderun Hazinesine
taşınan eşyalarının listesini oluşturan defterdir. Bu kaynaklarda peri
masallarındaki gibi hayat sürdüğü tahmin edilen ikilinin satranç
takımlarından mücevherlerle süslü kap kacaklarına pek çok özel eşyanın
dökümü mevcuttur. Mesela her ay alınan kanarya yemi kayıtları Damat
İbrahim Paşa’nın ilgi alanları hakkında bilgi vermektedir.
