Abstract:
Geçmişe kıyasla günümüzde tüketiciler çevre konusunda daha duyarlı davran-maktadır. Tüketiciler, artan bu duyarlılıkları sonucu çevreye zarar vermeyen ya da çok daha az zarar veren mal ve hizmetleri tercih etme eğilimindedir. Şüphe-siz, böyle bir eğilimin varlığı, işletmelerin sosyal sorumluluk bilincinin artması-na ve çevre konusunda daha duyarlı davranmalarına neden olmaktadır. Ayrıca işletmelerin rekabet avantajı elde etme çabaları, çevreci örgütlerin baskıları ve kamu tarafından çevre korumaya yönelik alınan önlemler vb. de işletmeleri çevre konusunda daha hassas olmaya ve çevre dostu politikalar benimsemeye yöneltmektedir. Dolayısıyla, çevreye ilişkin hususlar işletmelerin öncelikle dik-kate almaları gereken konular arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Bu çerçeve-de, işletmelerin çevreye duyarlı bir anlayışla tüketicilerin istek ve beklentilerini karşılama çabaları Yeşil Pazarlama kavramını gündeme getirmektedir.
Turizmin kaynağa bağlı bir sektör olduğu ve çevreyi adeta girdi olarak kullan-dığı düşünüldüğünde, turizmde rekabet gücünü belirleyen en önemli unsurlar-dan birinin çevre olduğu daha iyi anlaşılabilir. Turizmin gelişmesi çin sağlıklı, temiz ve kaliteli bir çevreye ihtiyaç olduğu açıktır. Ancak, planlı bir turizm geli-şiminin benimsenmemesi doğal ve insan yapımı çevre kaynaklarına ciddi zarar-lar verebilmektedir. Bu durum, turizm faaliyetlerinin çevre üzerindeki olumlu etkileri yanında çok sayıda olumsuz etkide bulunabileceği anlamına gelmekte-dir. Sürdürülebilir bir turizmden bahsedebilmek için turizmin çevre üzerinde olumsuz etkide bulunmaması ya da en azından birtakım önlemler alınarak mevcut olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, tu-rizm sektöründe faaliyet gösteren işletmeler için Yeşil Pazarlama uygulamaları oldukça önemlidir.
Ülkelerin turizm endüstrisini oluşturan seyahat, ulaştırma, konaklama ve yiye-cek-içecek gibi sektörlerdeki işletmelerin faaliyetleri sonucu çevre kaynakları
* Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi
2
ciddi ölçüde zarar görebilmektedir. Ancak, turizmin çevre üzerinde yarattığı olumsuz etkiler konusunda konaklama işletmelerinin (özellikle de otellerin) büyük payı vardır. Bir bakıma bu durumun doğal sonucu olarak, dünyada çevre dostu (yeşil) pazarlama uygulamalarının daha ziyade konaklama işletmelerinde yoğunlaştığı bilinmektedir. Ancak, bu uygulamaların tamamını bir kitap bölü-müne sığdırmanın mümkün olmayacağı açıktır. Bu nedenle bu bölümde yalnız-ca Türkiye’de faaliyet gösteren konaklama işletmelerinin yeşil pazarlama anla-yışı kapsamında enerji verimliliği, su tasarrufu ve atık yönetimi gibi alanlarda gerçekleştirdikleri uygulamalar ele alınmaktadır. Bu kapsamda ağırlıklı olarak ilgili literatürün taranması sonucunda ulaşılan çalışmaların bulgularına yer ve-rilmektedir. Ancak aynı zamanda, söz konusu uygulamalara öncülük eden ko-naklama işletmelerinin resmi web sayfaları üzerinden ulaşılan bilgilere de yer verilmektedir. Bölümün kaleme alınmasında sırasıyla, yeşil pazarlamanın ortaya çıkışı ve gelişim seyri, tanımı ve yeşil pazarlama karması konuları ele alınmak-tadır. Sonra, konaklama işletmelerinin çevrede yarattığı olumsuz etkiler ve Tür-kiye’de konaklama sektöründe çevre korumaya yönelik girişimler hakkında bilgi verilmektedir. Son kısımda ise Türkiye’de faaliyet gösteren konaklama işletmelerindeki yeşil-çevre dostu pazarlama uygulamaları incelenmektedir
