Pyschoanalysis is a field which analyses the subconscious and unconscious
behaviour of conscious human behaviour. As his teacher Freud, Jung concentrated on
the subconsciousness which leads consciousness, for that he supported his work by
the truths and lifes of the mythological periods. Archetype, a word which means the
first shape, was led by Carl Gustav Jung to the pyschoanalysis. When the first
pyschoanaliticanalysis of literary works began; it lead to richness in text analysis and
a variety in the point of views. Inspried from Jung’s archetypal theory, Joseph
Campbell who is one of the literature theorist, gather edunder header and subtitles
levels of the mythological heroes, indicating that in order to reach self-integrity the
hero has tog on a journey which means that he has to face with the war in the outer
world. Campbell identified three stages of upper-stage as setting off, initiation and
turning back making use of the common lifes of the heroes Campbell called
monomyth which means different parts of the verges in mythological tellings. Each
of these levels consists of differentsub-levels. Someone, productive and having
witnessed the history of modern literature for a long time, such as Adalet Ağaoğlu
when analyzed by the system of Campbell her characters in novels and order of
events has a great contribution to the improvement of the deepstructure in text
analysis. Not only the journey archetype which was systematized by Campbell. But
also The character, anima/animus, shadow and juggler who we meet in the sublevels
were commented on as archetypes. The different findings in physcoanalysis
besides with consisting the main part of the work included in the work to show the
multi-level structure in the work.
Psikanaliz, insanların bilinç düzeyindeki davranışların bilinçaltı ve bilinçdışı
süreçlerini inceleyen bir alandır. Jung, hocası Freud gibi bilinçdışının bilinci
yönlendiren etkileri üzerine yoğunlaşmış, bunun için çalışmasını mitolojik dönemdeki
anlatılar ve yaşantılar üzerine ortaya koyduğu gerçekliklerle desteklemiştir. Arketip,
ilk şekil anlamına gelen ve psikanaliz araştırmalarına Carl Gustav Jung tarafından mal
edilmiş bir kavramdır. Psikanalizin edebiyat incelemesinde kullanılmaya başlanması,
metin eleştirisinin zenginleşmesini, metne bakış açılarının çeşitlenmesini beraberinde
getirmiştir. Jung’un arketip kuramından hareket eden edebiyat kuramcılarından olan
Joseph Campbell, mitolojik anlatılarda kahramanın geçirdiği evreleri çeşitli üst ve alt
başlıklarda toplamış, kahramanın benlik bütünlüğüne ulaşabilmesi için yolculuğa
çıkması yani dış dünyadaki birtakım savaşlarla yüzleşmesi gerektiğini belirtmiştir.
Monomit adını verdiği mitolojik anlatılardaki anlatı dizgelerinin farklı kesitlerinde
kahramanların yaşadığı ortaklıklardan faydalanan Campbell; yola çıkış, erginlenme ve
geri dönüş olarak üç ana üst aşama belirler. Bu aşamaların her biri, farklı alt
aşamalardan oluşmaktadır. Adalet Ağaoğlu gibi üretken ve ülkenin modern edebiyat
tarihinin uzunca bir dönemine şahitlik etmiş olan bir yazarın romanlarında seçtiği
kişiler ve anlatı dizgesi, Campbell sistematiğiyle incelendiğinde metinlerin derin
yapısındaki ilişkilerin anlaşılmasına önemli katkı sunmaktadır. Ayrıca sadece
Campbell’ın sistematize ettiği yolculuk arketipi değil, alt aşamalar içerisinde
karşılaşılan persona, anima/animus, gölge ve hilebaz gibi arketipler de
yorumlanmıştır. Psikanalizin farklı alanlarındaki bulgular, çalışmanın ana eksenini
oluşturmamakla beraber aşamaları daha katmanlı bir çerçeveden bakma olanağı
sağladığından, metinlerin incelemesi yapılmaya çalışılmıştır.
