Abstract:
Dil, insanlar arasında etkileşimi sağlayan, duygu ve düşünceleri karşı
tarafa aktarmada kullanılan bir araçtır. Tarih boyunca insanoğlu, duygu ve
düşüncelerini karşı tarafa aktarabilme ihtiyacı hissetmiştir. İnsanlar
arasındaki bu duygu alışverişi tabii olarak güzel konuşmayı, konuştuğunu
anlama ve anlatabilme gayretini de beraberinde getirmiştir.
Anlatılmak istenilen duygu veya düşüncenin güzel ve etkili bir dille
ifade edilebilmesi ve mananın en açık bir şekilde ortaya konulabilmesi
belâgat ilminin konusunu oluşturmaktadır. Belâgat ilminin doğuşuyla ilgili
birbirinden farklı görüşler ortaya atılmıştır. Belâgat ilminin ortaya çıkışıyla
ilgili en yaygın görüş, Arap edebiyatında edebî tenkit şeklinde başlayıp,
İslâmî dönemde de Kur’ân-ı Kerîm’i anlama çalışmalarıyla ortaya çıkmış
olmasıdır.
Bu bildiride, belâgat ilmi hakkında genel bilgiler verildikten sonra,
Nevşehirli Çelebi-zâde Mehmed Efendi’nin belâgat ilmiyle ilgili yazdığı
Milli Kütüphane, Nevşehirli Damad İbrahim Paşa İl Halk Kütüphanesi
Koleksiyonu, Nu: 50 Damad 639/1’e kayıtlı “Me’ânî” ilmini açıkladığı
“İlmü’l-Me’ânî” isimli eseri tanıtılmaya çalışılacaktır.
