3 boyutlu yazıcılar ile üretilmiş yiyeceklerin tüketiciler tarafından değer-tutum-davranış modellemesi kapsamında değerlendirilmesi

Abstract

Üç boyutlu yiyecek baskısı her bir yiyeceğe kendine has nitelik kazandırarak yiyeceklerin kişiselleştirilmesine imkân tanımaktadır. Geniş bir yelpazede yiyecek baskısı yapılmasının mümkün hale gelmesi ve kişiye özel yiyeceklere olan talebin artması ile üç boyutlu baskılı yiyecekler yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu kapsamda tüketicilerin üç boyutlu baskılı yiyeceklere yönelik değerlendirmelerinin araştırılmasının önem kazandığı ifade edilebilir. Öte yandan değer-tutum-davranış modeli gıda başta olmak üzere tüketim konusunda birçok çalışmada kullanılmıştır. Buna göre bu modelin yiyecek tercihlerini açıklamada etkili bir model olduğu söylenebilir. Bu kapsamda bu çalışmanın amacı potansiyel tüketicilerin, üç boyutlu baskılı yiyeceklere yönelik algılarının ve bu algıların değer, tutum ve davranışlara etkisinin ortaya çıkartılmasıdır. Araştırmanın bir diğer amacı ise üç boyutlu baskılı yiyeceklere yönelik algıların, algılanan değerlere olan etkisi üzerinde çeşitlilik arayışı eğiliminin düzenleyici etkisinin araştırılmasıdır. Bu bağlamda literatür taraması yapılarak konu ile ilgili kavramsal çerçeve oluşturulmuş ve hipotezler açıklanmıştır. Ardından nicel araştırma yöntemleri kullanılarak anket vasıtasıyla amaçlı örnekleme kapsamında 543 geçerli veri elde edilmiştir. Veriler AMOS programı ile yapısal eşitlik modeli kapsamında analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre üç boyutlu baskılı yiyeceklerden algılanan nitelikler değerlerin, tutumların ve davranışsal niyetlerin oluşumunda etkili olmaktadır. Ayrıca çeşitlilik arayışı eğiliminin üç boyutlu baskılı yiyecek nitelikleri ve algılanan değer arasındaki etkide kısmi düzenleyici rolü tespit edilmiştir. Ulaşılan sonuçlar kapsamında, henüz yeni bir uygulama sayılabilecek üç boyutlu baskılı yiyeceklerin tüketiciler tarafından yeterince bilinmediğinden, bu yiyeceklerin niteliklerinin ön plana çıkartılarak tanıtılmasına önem verilmesi gerektiği önerilebilir.

Three-dimensional food printing allows food to be personalized by giving each food its own unique attribute. As it has become possible to print a wide range of food and the demand for personalized foods has increased, three-dimensional printed foods have become widespread. In this context, it can be stated that it has become important to investigate consumers' evaluations of three-dimensional printed foods. On the other hand, the value-attitude-behavior model has been used in many studies on consumption, especially food. Accordingly, it can be said that this model is an effective model in explaining food preferences. Therefore, the aim of this study is to reveal potential consumers' perceptions of three-dimensional printed foods and the impact of these perceptions on values, attitudes and behaviors. Another aim of the research is to investigate the moderating effect of the variety seeking tendency on the effect of perceptions towards three-dimensional printed foods on perceived values. Based on these, a conceptual framework was created by literature review and hypotheses were explained. Then, 543 valid data were obtained through a survey, by using quantitative research methods and purposive sampling. The data were analyzed using structural equation modeling with the AMOS program. According to the results of the research, the attributes perceived from three-dimensional printed foods are effective in the formation of values, attitudes and behavioral intentions. Additionally, a partial moderating role of variety seeking tendency in the effect between three-dimensional printed food attributes and perceived values was determined. On the basis of the results, it can be suggested that since three-dimensional printed foods, which can be considered a new application, are not known enough by consumers and importance should be given to promoting these foods by highlighting their attributes.