Kayseri il merkezi için Vs30 kayma dalgası hızı haritalarının hazırlanması

Abstract

Yıkıcı depremlerden sonra depremin etkilediği bölgelerde yapılan gözlemlerde yapı hasarının değişken olabileceği gözlenmektedir Bunun bir nedeni yapısal kusurlar olarak ön plana çıkmaktayken, diğer bir nedeni de yerel zemin koşullarındaki farklılıklardır. Bu nedenle, depreme dayanıklı yapılaşmada yapı dayanımı ve kalitesinin yanı sıra zemin koşullarının da iyi olması gerekmektedir. Bu açıdan ele alındığında yerel zemin koşullarının bilinmesi depreme dayanıklı kent tasarımında oldukça önemlidir. Kayma dalgası (S dalgası) deprem dalgalarından yeryüzüne ikinci olarak ulaşan dalgalar olup, hareket yönelimi dikkate alınarak enine dalga olarak da adlandırılmaktadır. Kayma dalgasının zemin içerisindeki yayılma hızı (Vs) zeminin dayanımını ve kalitesini ortaya koyan bir parametredir. Kayma dalgası yüksek olan zemin veya kaya ortamları daha yüksek dayanıma sahiptirler. Vs30 değeri, arazide sismik etütler sonucunda elde edilen kayma dalga hızlarının 30 m derinliğe kadar ortalama değeri olarak tanımlanmakta olup ve bu değer kullanılarak zemin sınıflandırmaları yapılabilmektedir. Kayseri ili İç Anadolu Bölgemizde yapılaşmanın ve sanayinin yoğun olduğu önemli illerimizden biridir. Öte yandan, Kayseri ili kuzeyden ve güneyden aktif fay hatları ile çevrelenmiştir. Bu nedenle deprem tehlikesi altındaki bu ilimizde depreme dayanıklı yapılaşmada yerel zemin koşullarının bilinmesi önem arz etmektedir. Bu tez çalışmasında Kayseri ilinde yapılaşmanın yoğun olduğu bazı yerleşim alanlarında imar planlamasına yönelik önceki etüt çalışmalarından jeofizik yöntemlerle doğrudan elde edilen Vs30 değerleri ve Standart Penetrasyon deneylerinden elde edilen SPT N30 değerleri dikkate alınarak ampirik yöntemlerle bulunan Vs değerleri kullanılarak Coğrafi Bilgi Sistemleri yardımıyla Vs30, zemin büyütmesi ve zemin sınıflandırma haritaları hazırlanmıştır. Bu çalışma kapsamında hazırlanan bu haritalar, Kayseri il merkezinde düzlük kesimlerde kayma dalgası hızlarının düştüğünü göstermektedir. Öte yandan, ilin kuzeyine ve güneyine doğru kaya ortamlarda kayma dalgası hızı değerleri artmakta ve zemin büyütme değerleri azalmaktadır. Bu çalışmada sunulan haritaların imar planlama çalışmalarına yol göstereceği düşünülmektedir.

In the field observations performed in the earthquake-affected regions after the devastating earthquakes, it is observed that the structural damage can be variable. For this reason, in earthquake resistant construction, the ground conditions should be good as well as the strength and quality of the structure. From this point of view, knowing the local ground conditions is very crucial in earthquake resistant city planning. The shear wave (S wave) is the second wave that reaches the earth from earthquake waves, and is also called transverse wave, taking into account the movement direction. The propagation velocity (Vs) of the shear wave in the soil is a parameter that reveals the strength and quality of the soil. Soil or rock masses with high shear waves have higher strength. The Vs30 value is defined as the average value of the shear wave velocities obtained as a result of seismic studies in the field up to a depth of 30 m, and soil classifications can be executed using this value. Kayseri province is one of the important provinces in our Central Anatolia Region where construction and industry are intense. On the other hand, Kayseri province is surrounded by active fault lines from the north and south. For this reason, it is important to know the local ground conditions in earthquake resistant construction in this province, which is under earthquake risk. In this thesis study, Vs30 values directly obtained by geophysical methods from previous survey studies for city planning in some settlement areas where settlements are dense in Kayseri and Vs values found by empirical methods considering SPT N30 values obtained from Standard Penetration tests, Vs30, ground amplification and soil classification maps were prepared with the help of Geographical Information Systems. These maps, prepared within the scope of this study, reveal that shear wave velocities decrease in the plains of Kayseri city center. On the other hand, shear wave velocity values increase and ground amplification values decrease in rock masses towards the north and south of the city. It is thought that the maps presented in this study will guide the development city planning studies.