Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarında ön sözler

Abstract

Eski edebiyatta, “dibace” ve “mukaddime” sözcükleri ile karşılanan “ön söz”, günümüzde yerini “giriş, başlangıç, ilk söz, sunuş” gibi ifadelere bırakmıştır. Eser sahibinin eseri oluşturma nedeni, sanat anlayışı, okuyuculara yönelik notları ve eserin içeriği hakkında bilgiler içeren ön sözler; edebî gelenekte önemli bir yer tutmaktadır. Şinasi’nin, 1860 yılında çıkan Tercüman-ı Ahval gazetesinin amacını ve yayın politikasını açıkladığı “Mukaddime”si, edebiyatımızdaki ilk makale örneği sayılmıştır. Türk edebiyatında ön söz yazma geleneğini devam ettiren yazarlardan biri olan Hüseyin Rahmi Gürpınar, kaleme aldığı on iki romanında ön sözlere yer vermiştir. Hüseyin Rahmi’nin eserlerinin ayrılmaz bir parçası olarak değerlendirilmesi ve eser çözümlemelerinde dikkate alınması gereken ön sözler bu çalışmaya kaynaklık etmiştir. Çalışmada, yazarın eserlerindeki ön sözler incelenmiş; inceleme sonucunda bu bölümlerin romanın yapısı ve izleği hakkında bilgi verdiği, yazarın sanat anlayışını açıkladığı ve yeri geldiğinde yazarın eleştirilere yönelik savunma yaptığı bir bölüm olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular alıntılanarak Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın eserlerine yansıyan duygu ve düşünce dünyası hakkında bilgi verilmiştir.