Mükemmeliyetçiliğin problem çözme becerisine etkisinde duygusal zekânın aracı rolü: Turist rehberlerine yönelik bir uygulama

Abstract

Bu araştırmanın amacı, profesyonel turist rehberlerinin mükemmeliyetçi kişilik özelliklerinin problem çözme becerisi üzerine etkisinde duygusal zekânın aracı etkisinin olup olmadığını test etmektir. Araştırmanın teorik kısmında detaylandırılan mükemmeliyetçilik, problem çözme becerisi ve duygusal zekâ etkileşimine dair önermelerin ampirik bazda çözümlenmesi amacıyla, araştırma dahilinde alan araştırması yapılmış ve veriler görüşme/mülakat, doküman inceleme ve anket tekniği kullanılarak toplanmıştır. Böylelikle araştırmada hem nitel hem de nicel yöntemlerden yararlanılmıştır. Hem nitel hem de nicel yöntemlerin birlikte kullanılmasına karma yöntem denilmektedir. Her iki yöntemin kendine özgü avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Karma yöntem, hem iki yöntemin dezavantajlarını ortadan kaldırmakta hem de avantajlarını birleştirmektedir. Bu nedenle araştırmada karma yöntem tercih edilmiştir. Araştırmanın evrenini rehberler odasına bağlı profesyonel turist rehberleri oluşturmaktadır. Türkiye'de toplam 13 tane rehber odası ve bu odalara kayıtlı 8.195 eylemli turist rehberi bulunmaktadır. Bu araştırma kapsamında 410 profesyonel turist rehberi araştırmaya dâhil edilmiş ve anket tekniği kullanılarak araştırma verileri elde edilmiştir. Araştırmada olasılığa dayalı olmayan örnekleme yöntemlerinden kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Ayrıca araştırmada 12 profesyonel turist rehberi ile görüşme/mülakat yapılmıştır. Katılımcıların belirlenmesi için amaçlı örnekleme yönteminden olan ölçüt örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Elde edilen veriler istatistik programlarına yüklenmiş ve uygun analiz teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Betimsel ve ilişkisel analizler yapılarak görüşme/mülakat sonucunda elde edilen veriler arasındaki ilişkiler tespit edilmiştir. Bu kapsamda veri analiz stratejisi olarak içerik analizinden yararlanılmıştır. Böylelikle yapılan nitel çalışma ile üç değişken arasındaki ilişkilerin varlığına dair ipuçları bulunmuştur. Aynı zamanda değişkenler arasındaki ilişkide aracılık rolünün olup olmadığı yapısal eşitlik modeli ile ortaya koyulmuştur. Yani nitel çalışma ile elde edilen ipuçları nicel çalışma kapsamında hipotezlere dönüştürülmüş ve aracı etki test edilmiştir. Nitel yöntem çerçevesinde belirlenen ana temalar, alt temalar ve kodlar arasında ilişki olduğu saptanmıştır. Ayrıca yapılan aracılık testi sonucunda mükemmeliyetçilik ile problem çözme becerisi ilişkisinde duygusal zekânın aracı role sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Duygusal zekânın aracı rolünü tespit edebilmek için toplam, doğrudan ve dolaylı etkilere bakılmıştır. Analiz sonuçlarına göre toplam etki ile kıyaslandığında doğrudan etki değerinin düştüğü saptanmıştır. Toplam etki ve doğrudan etki arasındaki farka bakıldığında dolaylı etkinin büyüklüğü görünmektedir. Bu bağlamda standartların problem çözme yeteneğine güven, yaklaşma-kaçınma ve kişisel kontrol üzerine etkisinde duygusal zekâ aracı etkiye sahiptir. Aynı şekilde çelişkinin problem çözme yeteneğine güven, yaklaşma-kaçınma ve kişisel kontrol üzerine etkisinde de duygusal zekâ aracı etkiye sahiptir. Duygusal zekânın mükemmeliyetçilik ve problem çözme becerisi ilişkisinde aracı etkiye sahip olmasına ilişkin yapılması gereken son işlem ise aracı etkinin anlamlı olup olmadığının test edilmesidir. Bunu test etmek için Bootstrapping yöntemi kullanılmıştır. Bootstrapping sonuçlarına göre duygusal zekânın mükemmeliyetçilik ve problem çözme becerisi ilişkisindeki dolaylı etkisinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Nitel ve nicel analiz sonuçları incelendiğinde belirlenen temalar ve değişkenler arasında birtakım benzerlikler ve farklılıklar olduğu anlaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Mükemmeliyetçilik, Problem Çözme Becerisi, Duygusal Zekâ, Profesyonel Turist Rehberleri.

The aim of this study is to test whether emotional intelligence has an intermediary effect on the problem solving skills of professional tourist guides with perfectionist personality traits. Field research was conducted within the study in order to analyze the suggestions about perfectionism which is detailed in the theoretical part of the study as well as the suggestions regarding the interaction of problem solving skills and emotional intelligence on an empirical basis by collecting data through discussion/interviews, document review and survey techniques. Thus, both qualitative and quantitative methods have been used in the study. The combination of both qualitative and quantitative methods is called a mixed method. Both methods have their own advantages and disadvantages. The mixed method both eliminates the disadvantages of the two methods and combines its advantages. Therefore, a mixed method was preferred in the study. The population of the study consists of professional tourist guides affiliated with the chamber of guides. There are a total of 13 guide chambers in Turkey with 8.195 registered active tourist guides. Within the scope of this study, 410 professional tourist guides were included in the study and research data were obtained using the survey technique. The convenience sampling method which is not based on probability was used in the study. In addition, discussions/interviews were carried out with 12 professional tourist guides. Criterion sampling method, which is one of the purposeful sampling methods, was chosen for the determination of the participants. The obtained data was loaded into statistical programs and analyzed using appropriate analysis techniques. Descriptive and relational analyzes were made and the associations between the data obtained from the discussions/interviews were determined. In this context, content analysis was used as a data analysis strategy. Thus, clues regarding the existence of associations between the three variables were found with the qualitative study. At the same time, whether there is an intermediary role in the relationship between the variables has been demonstrated by the structural equation model. In other words, the clues obtained by qualitative study were transformed into hypotheses within the scope of the quantitative study and the intermediary effect was tested. It was determined that there was a relationship between the main themes, sub-themes and codes determined within the framework of qualitative method. Furthermore, as a result of the mediation test, it has been revealed that emotional intelligence has an intermediary role in the relationship between perfectionism and problem solving skills. Total, direct and indirect effects were examined in order to determine the mediating role of emotional intelligence. According to the results of the analysis, it was determined that the direct effect value decreased when compared with the total effect. A review of the difference between total effect and direct effect reveals the magnitude of the indirect effect. In this context, emotional intelligence has a mediating effect on the impact of standards on problem solving ability in terms of confidence, approach-avoidance and personal control. Likewise, emotional intelligence has a mediating effect on the effect of conflict on problem solving ability in terms of confidence, approach-avoidance and personal control. The last thing that needs to be done about the intermediary effect regarding the association between emotional intelligence and perfectionism and problem solving skills is to test whether the intermediate effect is meaningful or not. The bootstrapping method was used to test this. According to the results of bootstrapping, the indirect effect of emotional intelligence on perfectionism and problem solving skills was found to be significant. When the qualitative and quantitative analysis results were examined, it was noted that there were some similarities and differences between the determined themes and variables. Keywords: Perfectionism, Problem Solving Skills, Emotional Intelligence, Professional Tourist Guides.