Xi Jinping Döneminde Tek Çin Politikası ve Tayvan

Abstract

ABD ile her alanda küresel güç rekabetini yürüten Çin, kendi siyasi sorunlarını iç işleri olarak nitelendirmiş ve diğer ülkelerin söylem ve eylemleriyle bu konulara dahil olmasının önüne geçmeye çalışmıştır. Bu noktada özellikle ön plana çıkan ve küresel politikada sıklıkla gündem olan Tayvan sorunu, Çin dış politikasında önemli bir “test” olmayı sürdürmüştür. ABD-Çin arasındaki gerginliği tırmandırabilme potansiyeline sahip olan Tayvan, Çin açısından Tek Çin politikası çerçevesinde uzun yıllardır gündemde kalmaya devam etmiştir. Çin’in Tayvan konusunda bazen Tek Çin amacı doğrultusunda sert güce veya askeri seçeneklere başvuracağını açıklaması sorunun ciddiyetini de göstermektedir. Çin’in kuruluşundan beri devam eden Tayvan sorunu, Xi Jinping döneminde de benzer şekilde sıklıkla gündeme gelmiştir. Çin’in en önemli liderlerinden biri olarak Xi’nin, Tayvan sorununu tamamen çözmesine yönelik önemli bir beklenti vardır. Xi’nin Tayvan politikasında Çin’in askeri gücünü, ABD ile rekabetini, Tayvan’ın ekonomik ağırlığını ve Çin’in küresel imajını dikkate alarak hareket ettiği görülmüştür. Çalışmada ilk olarak Tek Çin politikasının tarihsel süreci ve Çinli liderlerin politika hakkında söylemleri sonraki bölümde ise Xi dönemine odaklanılarak bu dönemdeki gelişmeler ele alınmıştır. Çalışmada, Tek Çin politikasının Çin’e siyasi olarak katkı sağlamaktan ziyade, Çin dış politikasında çözülemeyen krizlere neden olduğu vurgulanmıştır. Bu kapsamda, Çin’in özellikle Xi gibi güçlü bir lidere sahip olduğu bu dönemde Tayvan gibi uzun yıllara dayanan sorunlarını çözmedikçe yani Tek Çin söylemini eyleme dönüştürmedikçe sorunlarının devam edeceği ifade edilmiştir.