Yaşlı bireylerde COVİD 19 korkusu ile depresyon, umutsuzluk ve uyku kalitesi arasındaki ilişki

Abstract

Araştırma yaşlı bireylerde COVID 19 korkusunun depresyon, umutsuzluk ve uyku kalitesi ile ilişkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemine basit rastgele yöntemiyle seçilen Kayseri ili Melikgazi ilçesi İstikbal Aile Sağlığı Merkezi'ne araştırmanın yapıldığı tarihlerde başvuran, araştırma kriterlerine uyan ve araştırmaya gönüllü 600 yaşlı bireye %99.87 güçle ulaşılmıştır. Araştırmada etik kurul onayı, kurum izni ve yaşlılardan bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Veriler araştırmacı tarafından ilgili literatür incelenerek oluşturulan sosyodemografik veri formu, COVID 19 Korku Ölçeği (FCS-19), Geriatrik Depresyon Ölçeği Kısa Formu (GDÖ-KF) Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ), Pitsburg Uyku Kalitesi Ölçeği Kısa Formu (PUKİ-KF) kullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatiksel değerlendirilmesinde Student T testi, One Way Anova Testi, Pearson korelasyon analizi ve Process Makro V4 aracılık modellemesi kullanılmıştır. Araştırmada yaşlı bireylerin COVID 19 korkusu puan ortalaması 18.85±6.21(7-35), Geriatrik Depresyon Ölçeği puan ortalaması 7.93±3.89(5-15), Beck Umutsuzluk Ölçeği puan ortalaması 11.70±4.10(0-20), Pitsburg Uyku Kalitesi Ölçeği puan ortalaması ise 8.70±3.79(0-21) olarak saptanmıştır. COVID 19 korkusu ölçeğinin puan ortalaması ile depresyon, umutsuzluk ve uyku kalitesi ölçeği puan ortalaması arasında pozitif yönde zayıf düzeyde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p<0.05). Ayrıca araştırmada COVID 19 korkusunun umutsuzluk, depresyon ve uyku kalitesi arasındaki ilişkiye aracılık ettiği belirlenmiştir. Araştırma sonucuna göre pandemide yaşlı bireylerin depresyon ve umutsuzluk sorunlarının azaltılması, uyku kalitesinin artırılmasına yönelik uygun hemşirelik girişimlerde bulunulması, yaşlı bireylere eğitim ve danışmanlık verilmesi önerilebilir.

The research was conducted as a descriptive study to determine the relationship between of fear of COVID 19 on depression, hopelessness and sleep quality in elderly individuals. The sample of the study, selected by simple random method, was reached with 99.87% strength, with 600 elderly individuals who applied to the Istikbal Family Health Center in Melikgazi, Kayseri province, on the dates of the research, who met the research criteria and volunteered for the research. Ethics committee approval, institutional permission and informed consent from the elderly were obtained in the study. The data were collected using the sociodemographic data form, which was prepared by the researcher by examining the relevant literature, COVID 19 Fear of Covid Scale (FCS-19), Geriatric Depression Scale Short Form (GDS-SF), Beck Hopelessness Scale (BHS), Pittsburgh Sleep Quality Index Short Form (PSQI-SF). Student T test, One Way Anova Test, Pearson correlation analysis and Process Macro V4 mediation modeling were used for statistical evaluation of the data. In the study, the mean fear of COVID 19 score of the elderly individuals was 18.85±6.21 (7-35), the mean score of the Geriatric Depression Scale was 7.93±3.89 (5-15), the mean score of the Beck Hopelessness Scale was 11.70±4.10 (0-20) the mean score of Pitsburg Sleep Quality Index was 8.70±3.79 (0-21). A statistically significant, weak and positive correlation was found between the mean score of the fear of COVID 19 scale and the mean score of the depression, hopelessness and sleep quality scale (p<0.05).In addition, it was determined in the study that fear of COVID 19 mediates the relationship between hopelessness, depression and sleep quality. According to the results of the research, it can be recommended to reduce depression and hopelessness problems of elderly individuals, to take appropriate nursing interventions to increase sleep quality, and to provide education and counseling to elderly individuals.